ព្រៃវែង៖ អ្នកដាំឈូកនៅខេត្តព្រៃវែងមួយចំនួន បានត្អូញត្អែរថា កូវីដ-១៩ បានធ្វើឱ្យពួកគេលក់ឈូកមិនសូវដាច់ ហើយតម្លៃធ្លាក់ចុះ។ ស្របពេលមានវិបត្តិសុខភាព សត្វកណ្តុរ បានរុកកួន ដំណាំរបស់ពួកគាត់ថែមមួយកម្រិតទៀត ដែលជាហេតុនាំឱ្យជីវភាពគ្រួសារ របស់អ្នកដាំឈូកកាន់តែដុនដាប។
សូមស្ដាប់បទយកការណ៍ ដែលរៀបចំដោយ កញ្ញា ប៉ូ សាគុន នៃសារព័ត៌មានថ្មីៗដូចតទៅ៖
ស្ថិតនៅតាមបណ្ដោយផ្លូវជាតិលេខ១ ក្នុងឃុំកំពុងសឹង ស្រុកព្រះស្ដេច ខេត្តព្រៃវែង ចម្ការឈូកដ៏ធំល្លឹងល្វើយមួយកន្លែងក្នុងបឹងធម្មជាតិ ដែលមានរោងចាំចម្ការប្រក់ស្លឹកខ្លះ ប្រក់កន្ទេលកៅស៊ូខ្លះ ធ្វើត្រង់នេះមួយ ត្រង់នោះមួយ នៅពាសពេញចម្ការឈូក ដែលមើលទៅគួរជាទីចង់សម្រាកលំហែ បានជួយបន្ធូរភាពតានតឹង ដល់អ្នកដំណើរដែលជិះឆ្លងកាត់។
ប៉ុន្តែភាពស្រស់ស្អាតទាំងនេះ បែរជាធ្វើឱ្យម្ចាស់ចម្ការឈូកជាច្រើន ដែលរស់នៅ និងមើលឃើញរាល់ថ្ងៃនោះ មានភាពតានតឹងទៅវិញ។ តានតឹង ក៏ព្រោះតែផលឈូកដែលប្រមូលបាន មិនសូវមានអ្នកទិញ ហើយមានតម្លៃទាប ព្រោះតែកូវីដ១៩ ដែលមិនដឹងថាថ្ងៃណានឹងបញ្ចប់នោះ។
មានសម្បុរខ្មៅស្រអែម រាងខ្ពស់ស្រឡះលោក ពៅ សំណាង ដែលកំពុងអង្គុយនៅខាងក្រោយរោងចាំចម្ការ ប្រក់ដោយកន្ទេលកៅស៊ូ នៅលើដីទួលខ្ពស់ បានប្រាប់សារព័ត៌មានថ្មីៗ នៅវេលាម៉ោងជាង៥ល្ងាចថា កាលពីមិនទាន់មានកូវីដ-១៩ ឈូកមានតម្លៃថ្លៃ ហើយប្រាក់ចំណូលក្នុងមួយរដូវ ក៏អាចរកបានច្រើនគួរសមដែរ។
ភ្នែកសម្លឹងទៅមើលចម្ការឈូករបស់អ្នកភូមិដែលនៅទីឆ្ងាយ លោក សំណាង បញ្ជាក់ដូច្នេះ៖«បើកុំកើតជីងឺហ្នឹង មួយរដូវ៣ខែ បានប្រហែល៣ពាន់ដុល្លារដែរ។ កាលពីមុនមានឈ្មួញមកទិញ១ផ្លូន បាន១ម៉ឺនរៀលដែរ តែដោយសារតែអាជំងឺហ្នឹង ១ផ្លូន បានតែ៦ពាន់រៀលទេ។ ឈ្មួញជាអ្នកកំណត់តម្លៃ ព្រោះគ្នាយកទៅលក់មិនដាច់ដែរ។ គេយកទៅលក់ដល់ស្វាយរៀង អ្នកលឿង ភ្នំពេញ ហើយគេដើរលក់គ្រប់តែកន្លែងហ្នឹង»។
លោក ពៅ សំណាង កំពុងឈរក្នុងចម្ការរបស់គាត់
ក្រោកឈរឡើយ ហើយលើកដៃចង្អុលទៅចម្ការឈូក ដែលនៅខាងមុខរោងរបស់ខ្លួន ដោយភ្នែកប៉ះពន្លឺព្រះអាទិត្យពណ៌ក្រហមឆ្អិនឆ្អៅ នាវេលាជិតអស្តង្គត បុរសកូន៥នាក់រូបនេះ បន្ទោសទាំងស្រុងទៅលើកូវីដ-១៩ ដែលធ្វើឱ្យឈូករបស់គាត់ មិនអាចលក់បានច្រើន។ «ព្រោះតែកូវីដហ្នឹង ធ្វើឱ្យឈូកទុំចាស់ចោល គេមិនយក។ ទើបតែវគ្គហ្នឹងគេទិញវិញ បានបន្តិចបន្តួច។ ១ផ្លូន ៦ពាន់រៀលគេទិញ។ បើវគ្គមុន មិនមានអ្នកទិញផង។ នៅពេលទុំ បើយើងដើរគោះមិនទាន់ ខ្យល់មកវាជ្រុះ ចូលទឹកអស់តែម្ដង»។
ចំណែក អ្នកស្រី ជី រឿន អាយុ៥៤ឆ្នាំ មានបញ្ហាប្រឈម ទៅលើសត្វកណ្ដុរបំផ្លាញមួយជាន់ទៀត លើវិបត្តិកូវីដ-១៩។ បម្រុងបញ្ឆេះម៉ាស៊ីន ដើម្បីបញ្ចូលទឹកដាក់ក្នុងថ្លុក ទុកឱ្យសត្វទាលេង ស្ត្រីសម្បុរស្រអែម ដែលមានកម្ពស់មិនសូវខ្ពស់ ជី រឿន ឆ្លៀតត្អូញត្អែរប្រាប់សារព័ត៌មានថ្មីៗដូច្នេះ៖«កណ្ដុរស៊ីណាស់ក្មួយអើយ មិនបានផ្លែឯណា កណ្ដុរស៊ីពេក។ ស៊ីផ្លែតែម្ដងមិនបានលក់ទេ។ ហើយតាំងពីកើតជំងឺហ្នឹង(កូវីដ-១៩) ក្មួយអើយ អ្នកលក់ ក៏លក់មិនដាច់ដែរ។ ឈូកតែ៤ ទៅ៥ផ្លូន លក់មួយថ្ងៃវាល់ល្ងាច ទៅទល់យប់ឯណោះ។ វេទនាទាំងអ្នកលក់ទៀត។ ឥឡូវបានតែ៦ពាន់រៀល ឬ៧ពាន់រៀល។ កាលមិនទាន់មានរោគហ្នឹង បាន៨ពាន់រៀល។ គេអ្នកលក់ថា ពិបាកណាស់ ដើរអង្វរគេ មនុស្ស និងមនុស្សគេខ្លាចគ្នាតែម្ដង»។
អ្នកស្រី ជី រឿន កំពុងឈរមើលទៅចម្ការឈូករបស់គាត់
ទោះជាយ៉ាងណា សម្រាប់លោក ពៅ សំណាង នៅតែអាចកាច់ឈូកលក់បានប្រាក់ខ្លះ ដើម្បីចិញ្ចឹមជីវភាព ក្នុងពេលមានជំងឺនេះ នៅខណៈពេលស្រូវរបស់លោក ប្រមាណជា១០តោន មិនមានឈ្មួញទិញនោះ។ «ក្នុងមួយថ្ងៃខ្ញុំកាច់ឈូកបានប្រហែលជា៧ម៉ឺនរៀល ឬក៏៥ម៉ឺនរៀល កាច់រាល់ថ្ងៃ។ ផ្កានៅពេលបុណ្យទាន ត្រូវការច្រើន ជាពិសេសពេលចូលឆ្នាំ។ តម្លៃផ្កា និងផ្លែលក់ដូចគ្នា។ បើគេមកទិញផ្កាយកទៅធ្វើបុណ្យតិចតួច ខ្ញុំឱ្យគេតែម្ដងហ្នឹង»។
មានដីដាំឈូកប្រមាណ១ហិកតា សម្រាប់អ្នកស្រី ជី សារឿន អះអាងថារបរដាំឈូកនេះ អាចសល់ប្រាក់បានគួរសមក្នុងមួយរដូវ ប៉ុន្តែទាល់តែអ្នកនោះមានភាពសន្សំសំចៃខ្លះផង។ ស្ត្រីដែលយកសត្វមាន់ ទា និងគោ ទៅចិញ្ចឹមនៅកន្លែងដាំឈូករូបនេះ ពន្យល់បន្ថែម៖«ក្នុងមួយឆ្នាំនៅសល់បានប្រហែល ២ទៅ៣លានរៀល។ ហ្នឹងសម្រាប់អ្នករិះផង ហើយបើថាអ្នកចាយច្រើនវិញ អស់តែឈូកអស់ប្រាក់ដែរ។ ដំណាំនេះគ្រាន់តែបានដោះទាល់»។
សត្វទាដែលអ្នកស្រី ជី រឿន ចិញ្ចឹមក្នុងដីចម្ការឈូករបស់គាត់
ត្រូវជួលដីគេទំហំ១ហិកតា តម្លៃ៥០ម៉ឺនរៀល ក្នុងមួយឆ្នាំ លោក មិ សាលួត វ័យ៤៧ឆ្នាំ ដែលមានកូន៣នាក់ ហើយកូន២នាក់កំពុងសិក្សានោះ ហាក់ទទួលបានចំណូលតិចជាងគេ ក្នុងមួយរដូវ។ តែទោះជាយ៉ាងណា លោកនៅតែបន្តធ្វើវា ដើម្បីបានរស់នៅជុំគ្រួសារ។ «ផល១ឆ្នាំខ្ញុំដូចមិនឃើញសល់ ប៉ុន្តែខ្ញុំគិតត្រួសៗចុះ វាបានត្រឹម១លានរៀលជាងអីហ្នឹង តែមិនទាន់កាត់ការចំណាយប្រចាំថ្ងៃទេ។ ខ្ញុំនៅតែធ្វើ ព្រោះមិនដឹងទៅណា បើទៅភ្នំពេញ ត្រូវចោលកូនរៀននៅទីនេះ។ ៤ថ្ងៃទើបបានកាត់ម្ដង បានតែមួយស្លឹកកន្លះ (មួយស្លឹកស្មើនឹង៥០០ផ្លែឈូក) ព្រោះឥឡូវកណ្ដុរវាស៊ី។ ព្រឹកមិញខ្ញុំកាច់បានតែ៣ផ្លូន»។
លោក មិ សាលួត កំពុងឈរនៅខាងមុខរោងចាំចម្ការរបស់គាត់ នាម៉ោងប្រមាណជិត៦ល្ងាច
ដ្បិតជាដំណាំងាយដាំក៏ពិតមែន ប៉ុន្តែឈូកក៏មានការយាយីពីសត្វល្អិតចង្រៃដែរ សម្រាប់អ្នកស្រី រឿន បានឆ្លើយដោយមិនលាក់បាំងថា ដំណាំឈូករបស់គាត់ក៏មានបាញ់ថ្នាំដែរ។ តែទោះជាយ៉ាង ស្ត្រីកូន៧នាក់ តែនៅរស់តែ៣នាក់រូបនេះ អះអាងថាអ្នកស្រីមិនសូវប្រើថ្នាំនោះទេ។
ភ្នែកមើលទៅចម្ការឈូករបស់ខ្លួន អ្នកស្រី រឿន បញ្ជាក់៖«ខ្ញុំបាចជីសជីស្រូវយើងហ្នឹង បើមិនបាចមិនបានទេ អត់ល្អទេ បានផ្លែដែរតែវាតូចៗ។ ដំណាំហ្នឹងដូចស្រូវអ៊ីចឹង។ តាំងពីចុះដាំដល់ឥឡូវ ខ្ញុំបាចអស់២បាវកន្លះហើយ។ នេះខ្ញុំសន្សំសំចៃផង ព្រោះខ្ញុំអត់ប្រាក់។ ម្យ៉ាងវាមិនសូវកើតផង ទុកចោលឱ្យស្កកខ្លះទៅ។ បាញ់ថ្នាំស្រូវយើងហ្នឹង ស្រូវបាញ់យ៉ាងណា យើងបាញ់យ៉ាងហ្នឹងទៅ តែបើមិនមានដង្កូវមិនបាញ់តែម្ដង»។
បើទោះបីដាំនៅក្នុងបឹងតែមួយ ហើយនៅចម្ងាយមិនសូវជាឆ្ងាយពីគ្នាប៉ុន្មានក្ដី ប៉ុន្តែសម្រាប់លោក ពៅ សំណាង អះអាងថា ឈូករបស់ខ្លួនមិនមានចាញ់ថ្នាំឡើយ ព្រោះមិនមានសត្វបំផ្លាញ។ «ខ្ញុំមិនប្រើថ្នាំអ្វីទាំងអស់ នេះជាធម្មជាតិរបស់វាពិតៗ។ តែបើមានដង្កូវ គេបាញ់ថ្នាំដង្កូវផ្សេង តែបើមិនមានទេ គេមិនបាញ់ទេ។ ពេលទឹកជិតលិច ទើបគេបាញ់ ព្រោះវាមានដង្កូវ គឺនៅពេលមានភ្លៀងធ្លាក់តិចតួច»។
សម្រាប់ខែដែលងាយស្រួលលក់ទាំងផ្កា និងផ្លែឈូក គឺនៅរដូវចូលឆ្នាំប្រពៃណីជាតិ ហើយស្ត្រីដែលរាយខ្សែលួសព័ទ្ធជុំវិញចម្ការឈូករបស់ខ្លួន ដើម្បីឆក់កណ្ដុរ អ្នកស្រី រឿន ពន្យល់៖«ជួនកាលនៅខែពិសាខ ទើបខ្ញុំបានកាច់ក៏មានដែរ វាមិនទៀតទេ ជួនកាលវាកើត ហើយជួនកាលវាមិនកើត។ ជួនកាលខ្ញុំបានពីខែចេត្រអ៊ីចឹងទៅ។ បើបានកំពុងពេលចូលឆ្នាំស្រួលលក់ តែបើផុតពីហ្នឹង វេទនាហើយក្មួយអើយ។ លក់បន្តិចបន្តួច គ្នាដើរលក់ដល់យប់ឯណោះ។ លក់នៅអ្នកលឿងយើងហ្នឹង ហើយទៅខាងត្បូងៗ។ មានតែអ្នកនៅស្រុកភូមិ ទិញយកទៅលក់ បានចំណេញបន្តិចបន្តួចគ្រាន់ចាយ។ កាលពីមិនទាន់កើតរោគហ្នឹង ២ទៅ៣ស្លឹកគេយកអស់ ដល់តែពេលកើតរោគហ្នឹង តែ១ស្លឹកគេមើលមុខ»។
ចំណែកឯលោក សំណាង ដែលមានអាយុ៥៤ឆ្នាំ ដាំឈូកលើផ្ទៃដីប្រមាណ២ហិកតា ក៏បានអះអាងដូចអ្នកស្រី រឿន ដែរ ពីពេលវេលាពេញប្រមូលផលឈូកនោះ។ «ផលហ្នឹងវាត្រូវបានមុនចូលឆ្នាំ ចាប់ពីខែផល្គុន។ ដាំរយៈពេល៣ខែ ទើបវាឱ្យផលបានផ្លែលក់ហើយ។ ពូជខ្ញុំផ្សាំនៅក្នុងស្រះក្បែរភូមិ ដល់ពេលដាំខ្ញុំមកមុជដាំ នៅពេលទឹកមានជម្រៅ២ម៉ែត្រ ទៅ៣ម៉ែត្រ។ ដាំពេលនេះ ទើបអាចប្រមូលផលទាន់ចូលឆ្នាំ»។
បើទោះបីអាចរកចំណូលបានច្រើនជាងគេបន្តិចក្ដី ប៉ុន្តែលោក សំណាង បានមើលឃើញ និងជួយបារម្ភ ដល់អ្នកដាំឈូកដូចគ្នា ដែលជួលដីអ្នកដទៃមកធ្វើ ដោយត្រូវខាតច្រើននោះ។ «នៅរដូវចូលឆ្នាំ ជួនកាច់បាន១ពាន់ផ្កា ក្នុងមួយថ្ងៃ ទៅតាមគេឱ្យកាច់។ គេមកយកដល់ហ្នឹង ទាំងផ្កានិងផ្លែ។ គ្រាន់តែថាឆ្នាំនេះ វាចុះថោក ដែលអ្នកជួលដីគេដាំ ក្នុងមួយរដូវ១លានរៀល ដល់ពេលមានជំងឺហ្នឹងទៅ បានលក់ស្លឹក ផ្សំខ្លះទៅ មួយថ្ងៃបានតែ៤ម៉ឺន ទប់វាមិនឈ្នះ។ ដូច្នេះវាត្រូវខាតទាំងអស់»។
ទើបតែកាប់ឆ្ការដើមឈូកធ្វើជាផ្លូវ ដើម្បីរាយខ្សែឆក់ ព័ទ្ធជុំវិញចម្ការរបស់ខ្លួន សម្រាប់ការពារសត្វកណ្ដុរបំផ្លាញ លោក សាលួត ដែលយកមាន់ទៅចិញ្ចឹមដល់រោងចាំចម្ការនោះ ហាក់ព្រួយបារម្ភសត្វកណ្ដុរបំផ្លាញ ជាងខ្លាច មិនមានឈ្មួញទិញឈូក។ មានដីធ្វើស្រូវបន្តិចបន្តួច ដោយអាចផ្គត់ផ្គង់ត្រឹមតែស្បៀង ហើយប្រាក់ផ្គត់ផ្គង់កូនសិក្សា ត្រូវពឹងទាំងស្រុង លើឈូកនេះ លោក សាលួត ប្រាប់ពីកង្វល់របស់ខ្លួន។ «ខ្ញុំទើបតែបានធ្វើផ្លូវខ្សែឆក់។ បើមិនឆក់ទេ វា(កណ្ដុរ) នឹងស៊ីអស់ហើយ។ ឆ្នាំមុនមិនអី តែឆ្នាំនេះកណ្ដុរច្រើនណាស់។ ស៊ីតែមួយយប់ ចង់ហ្មត់តែម្ដង។ ខ្ញុំមានកង្វល់រឿងកណ្ដុរស៊ីឈូក បើស៊ីអស់ទៅ តើបានប្រាក់ពីណាឱ្យកូនចាយ»៕