អន្តរជាតិ
ទង់ជាតិKanak របស់អ្នកទាមទារឯករាជ្យ(ឆ្វេង) និងទង់ជាតិបារាំង(ស្តាំ)។ រូបភាព៖ AFP
×![]()
នូវែលកាឡេដូនី (New Caledonia) ដែនកោះនាយសមុទ្ររបស់បារាំង ដែលស្ថិតនៅក្នុងមហាសមុទ្រប៉ាស៊ីហ្វិកនឹ ងធ្វើប្រជាមតិប្រកាសឯករាជ្យជាលើកទី២ នៅថ្ងៃទី៤ ខែតុលា។ ប្រជាមតិជាលើកទី២នេះ ធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីលទ្ធផលប្រជាមតិលើកទី១ នៅខែវិច្ឆិកាឆ្នាំ២០១៨ បង្ហាញលទ្ធផលថាប្រជាជនជាងពាក់កណ្តាលចង់រួមរស់ជាមួយបារាំង។
កោះនូវែលកាឡេដូនី មានទីតាំងស្ថិតនៅក្នុងសមុទ្រប៉ាស៊ីហ្វិក ចម្ងាយប្រមាណ១៨,០០០គីឡូម៉ែត្រពីបារាំង និង២ពាន់គីឡូម៉ែត្រពីអូស្ត្រាលី នឹងធ្វើប្រជាមតិជាថ្មីទៀតលើការប្រកាសឯករាជ្យពីបារាំង បន្ទាប់ពីការប្រជាមតិកាលពីថ្ងៃទី៤ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៨ បង្ហាញថា ប្រជាជនដែលចូលរួមប្រជាមតិចំនួន៥៦ភាគរយ ច្រានចោលសំណើរប្រកាសឯករាជ្យ។
ដែនកោះនេះអាចធ្វើប្រជាមតិបាន ក្រោមកិច្ចព្រមព្រៀង Noumea ឆ្នាំ ១៩៩៨ រវាងរដ្ឋាភិបាលបារាំង និងមេដឹកនាំកោះនេះ។ ក្រោមកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ ប៉ារីសធ្វើមជ្ឈការអំណាចឲ្យកោះដែលមានផ្ទៃដី១៨៥៧៦ គីឡូម៉ែត្រការ៉េ និងមានប្រជាជនជិតបីសែននាក់នេះ មានសិទ្ធិកាន់កាប់កិច្ចការមួយចំនួន ហើយអនុញ្ញាតឲ្យរៀបចំការធ្វើប្រជាមតិរហូតដល់ឆ្នាំ២០២២។ កិច្ចព្រមព្រៀងខាងលើ ក៏បញ្ចប់ផងដែរជម្លោះរវាងអ្នកចង់បានឯករាជ្យ និងអ្នកផ្តាច់ខ្លួនក្នុងអំឡុងឆ្នាំ១៩៨០ ។
ប្រជាជនជិតដែលរស់នៅលើកោះនេះ បែងចែកចេញជាសហគមន៍ធំពីរ។ សហគមន៍ជនជាតិដើម ដែលមានឈ្មោះ Kanak និងជាក្រុមទាមទារផ្តាច់ខ្លួនចេញពីការគ្រប់គ្រងរបស់បារាំង ចំណែកសហគមន៍មួយទៀតគឺ Caldoch ដែលជាក្រុមជនជាតិអឺរ៉ុបដែលមករស់នៅលើកោះនេះតាំងពីសតវត្សរ៍ទី១៩ ហើយដែលចង់បន្តរស់នៅក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់បារាំង។
សហគមន៍ Kanak តំណាងឲ្យ៣៩ភាគរយនៃប្រជាជនសរុប រីឯសហគមន៍Caldoch តំណាងឲ្យ២៧ភាគរយ។ ចំណែកចំនួនសេសសល់គឺជាប្រជាជនជំនាន់ថ្មីដែលជាកូនកាត់ពីសហគមន៍ខាងលើ និងដែលហៅខ្លួនឯងថា ពួកកាឡេដូនី (Caledonian)។ ដើម្បីអាចបោះឆ្នោតក្នុងប្រជាមតិខែតុលាបាន ប្រជាជននូវែលកាឡេដូនី ត្រូវរស់នៅលើកោះនេះយ៉ាងហោចណាស់២៥ឆ្នាំជាប់ៗគ្នា ឬកើតក្នុងតំបន់ដែលគ្រប់គ្រងរដ្ឋបាលដោយជនជាតិដើម Kanak។
លោក Philippe Dunoyer ប្រធានបក្ស Caledonia Together ដែលចង់រស់នៅក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់បារាំងអះអាងថា បរិយាកាសនយោបាយពេលនេះអាប់អួរ និងគ្មានការសន្ទនាគ្នាអ្វីឡើយ។ ប៉ុន្តែសម្រាប់ក្រុមចង់បានឯករាជ្យដូចបក្ស Kanak Liberation នូវែលកាឡេដូនីពេលនេះ អាចចាត់ចែងវាសនាខ្លួនបាន។ បើតាមទីភ្នាក់ងារព័ត៌មាន AFP លោក Charles Washetine អ្នកនាំពាក្យបក្ស Kanak Liberation អះអាងថា ប្រទេសរបស់លោកចាស់ទុំល្មមនឹងអាចកាន់កាប់កិច្ចការរបស់ខ្លួនឯងបានហើយ។
ជាដែនដីបារាំងនៅក្រៅប្រទេស នូវែលកាឡេដូនី ទទួលប្រាក់១,៥ពាន់លានអឺរ៉ូពីរដ្ឋាភិបាលប៉ារីសប្រចាំឆ្នាំ។ ក្នុងកាលៈទេសៈដែលកោះនេះជ្រើសរើសឯករាជ្យ កោះនេះនឹងលែងទទួលបានប្រាក់ឧបត្ថម្ភនេះទៀតហើយ។ ការលែងទទួលប្រាក់នេះហើយ ដែលជាសេចក្តីបារម្ភរបស់បក្សនយោបាយចំនួន៦ដែលចង់បន្តរួមរស់ជាមួយបារាំង។ លោក Gil Brial ប្រធានយុទ្ធនាការគាំទ្រការបន្តស្ថិតក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់បារាំងអះអាងថា គេមិនអាចរស់ដោយគ្មានលុយបារាំងបានឡើយ។
បើសិនជានូវែលកាឡេដូនី ក្លាយជាប្រទេសឯករាជ្យ រដ្ឋថ្មីនេះនឹងមានផលិតផលសរុបក្នុងស្រុកសម្រាប់ប្រជាជនម្នាក់ៗលំដាប់ទី៣០ លើពិភពលោក។ នូវែលកាឡេដូនី ជាប្រទេសដែលមានរ៉ែនីកែល ប្រមាណ១ភាគ៤ នៃចំនួនដែលដែលរកឃើញនៅជុំវិញពិភពលោក។ រ៉ែនីកែល និងទេសចរណ៍ គឺជាចំណូលដ៏ចម្បងរបស់កោះនេះ ។
ក្រោមកិច្ចព្រមព្រៀង Noumea បើសិនជាការធ្វើប្រជាមតិលើកទី២ នៅតែច្រាបដិសេធការប្រកាសឯករាជ្យទៀត អ្នករស់នៅលើកោះនេះ អាចនឹងមានសិទ្ធិធ្វើប្រជាមតិលើកទី៣ នៅឆ្នាំ២០២២៕
Tag:
នូវែលកាឡេដូនី
បារាំង
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
«ស្មើរនេះ», «ថ្មើរនេះ» និង«ថ្មារនេះ» មួយណាត្រូវ?
ភ្នំពេញ 5 ថ្ងៃ
