ក្នុងចំណោមអ្នក ដែលបានប្រាស្រ័យទាក់ទងដោយផ្ទាល់ឬដោយប្រយោលជាមួយគណៈប្រតិភូហុងគ្រី មានមន្ត្រីកម្ពុជាមួយចំនួនតូច ហាក់ថ្លោះធ្លោយក្នុងការធ្វើចត្តាឡីស័ក រហូតដល់សម្តេចនាយករដ្ឋមន្ត្រី សុំអង្វរករម្តងជាពីរដង ឲ្យពួកគេ អនុវត្តការធ្វើចត្តាឡីស័កឲ្យបានត្រឹមត្រូវ។ ជាមន្ត្រី មិនគួរឲ្យនាយករដ្ឋមន្ត្រី និយាយច្រើនដង ដោយសារតែរឿងងាយយល់បែបនេះឡើយ។
មិនមែនត្រឹមតែក្រសួងសុខាភិបាលទេ គឺរហូតដល់នាយករដ្ឋមន្ត្រី បានចេញមុខក្រើនរម្លឹកទៅកាន់មន្ត្រីកម្ពុជា និងអ្នកផ្សេងទៀត ដែលបានពាក់ព័ន្ធដោយផ្ទាល់ឬដោយប្រយោលជាមួយលោក Péter Szijjártó រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសហុងគ្រីនិងគណៈប្រតិភូរបស់លោក ឲ្យធ្វើចត្តាឡីស័កឲ្យបានត្រឹមត្រូវ។ ប៉ុន្តែ នៅតែមានព័ត៌មានថា បណ្តាអ្នកទាំងនោះ មានមន្ត្រីខ្លះ អនុវត្តវិធានការក្នុងការធ្វើចត្តាឡីស័កមិនបានត្រឹមត្រូវ ដោយបានចេញពីកន្លែងធ្វើចត្តាឡីស័ក ហើយមានទំនាក់ទំនងជាមួយអ្នកដទៃ។
តាមពិតទៅ ក្រោយទទួលដំណឹងដំបូងថា រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសហុងគ្រី មានជំងឺកូវីដ-១៩ គ្រប់មន្ត្រីកម្ពុជានិងគ្រប់អ្នកដែលមានទំនាក់ទំនងទាំងផ្ទាល់-ទាំងប្រយោលជាមួយរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសហុងគ្រី គួរណាស់តែចាប់ផ្តើមដាក់ខ្លួនឲ្យនៅដាច់ដោយឡែក (ធ្វើចត្តាឡីស័ក) ដោយមិនត្រូវចាកចេញពីបន្ទប់ឬកន្លែងធ្វើចត្តាឡីស័កឡើយ ទោះជាក្រសួងសុខាភិបាលឬថ្នាក់ដឹកនាំ មិនទាន់ចេញបទបញ្ជាក៏ដោយ ពីព្រោះវា គឺជារឿងដែលត្រូវធ្វើ ហើយក៏ជារឿងដែលគេដឹងជាទូទៅដែរថាត្រូវតែធ្វើ។
នៅពេលមិនទាន់ដឹងថា រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសហុងគ្រី មានជំងឺកូវីដ-១៩ គេ មិនអាចបន្ទោសមន្ត្រីទាំងនោះឡើយ ដែលបានធ្វើដំណើរទៅកាន់ទីកន្លែងផ្សេងៗ ហើយជួបមនុស្សនានា។ ប៉ុន្តែ នៅពេលដឹងរួចហើយថា រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសហុងគ្រី មានជំងឺកូវីដ-១៩ ហេតុអ្វី មន្ត្រីខ្លះ នៅតែបន្តចេញក្រៅ ទៅជួបអ្នកនេះ-អ្នកនោះ ទៅចូលរួមកម្មវិធីនេះ-កម្មវិធី? ពួកគាត់ ធ្វេសប្រហែសនិងមើលស្រាលជំងឺកូវីដ-១៩ ឬក៏មិនស្តាប់សម្តីនាយករដ្ឋមន្ត្រី?
សម្តេចនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន សម្តែងការសោកស្តាយ ពេលដឹងដំណឹងថា មន្ត្រីទាំងនោះ ធ្វើខុសនឹងវិធានការក្នុងការធ្វើចត្តាឡីស័ក ហើយបានប្រញាប់ផ្ញើសារជាសំឡេង ទៅកាន់ពួកគាត់ ដើម្បីអំពាវនាវឲ្យពួកគាត់ ងាកមកអនុវត្តវិធានការក្នុងការធ្វើចត្តាឡីស័កឲ្យបានត្រឹមត្រូវ។ ក្នុងសារជាសំឡេងលើកទី១ សម្តេច បានជូនដំណឹងថា មានអង្គរក្សជនជាតិខ្មែរម្នាក់ហើយ បានមានជំងឺកូវីដ-១៩។ អង្គរក្សនោះ ត្រូវបានចាត់តាំងឲ្យចូលរួមការពាររដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសនិងគណៈប្រតិភូហុងគ្រី ពេលមកបំពេញទស្សនកិច្ចនៅកម្ពុជា កាលពីថ្ងៃទី៣ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២០។
រហូតមកដល់យប់ថ្ងៃទី៩ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២០ ក្រសួងសុខាភិបាល ក៏ប្រកាសព័ត៌មានបន្ទាន់មួយភ្លាមថា រកឃើញមនុស្ស៣នាក់ទៀត មានផ្ទុកជំងឺកូវីដ-១៩ ដោយអ្នកទាំង៣នោះ បានប្រាស្រ័យទាក់ទងជាមួយរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសហុងគ្រី។ អ្នកទាំង៣នោះ គឺតំណាងរាស្ត្រ មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់នៃក្រសួងកសិកម្ម និង ឯកអគ្គរដ្ឋទូតហុងគ្រីប្រចាំកម្ពុជា។
មិនយូរប៉ុន្មាន គេ ក៏បានឮសារជាសំឡេងលើកទី២របស់សម្តេចនាយករដ្ឋមន្ត្រី ដោយអំពាវនាវជាថ្មីៗ ទៅមន្ត្រីនិងអ្នកពាក់ព័ន្ធ ឲ្យគោរពវិធានការនៃការធ្វើចត្តាឡីស័ក។ តាមរយៈសារជាសំឡេងលើកទី២ សម្តេចនាយករដ្ឋមន្ត្រី លើកឡើងថា កង្វល់ពិតប្រាកដរបស់សម្តេចនាពេលនេះ គឺពាក់ព័ន្ធនឹងការធ្វើចត្តាឡីស័ក។ សម្តេច សង្កត់ធ្ងន់ថា ការធ្វេសប្រហែសក្នុងការធ្វើចត្តាឡីស័ក អាចបង្កឲ្យជំងឺកូវីដ-១៩ រាលដាលចូលសហគមន៍ ហើយធ្វើឲ្យអន្តរាយដល់ប្រទេសជាតិ។
គិតត្រឹមថ្ងៃទី១០ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២០ ក្រសួងសុខាភិបាល រកឃើញមនុស្សជាង១ពាន់នាក់ហើយ ដែលមានទំនាក់ទំនងដោយផ្ទាល់និងដោយប្រយោលជាមួយគណៈប្រតិភូហុងគ្រី។ ពួកគេជាង១ពាន់នាក់នោះ បានឆ្លងកាត់ការធ្វើតេស្ត ហើយលទ្ធផលបង្ហាញថា ពួកគេ មិនមានជំងឺកូវីដ-១៩ឡើយ ក្រៅតែពីអ្នកទាំង៤ខាងលើ គឺអង្គរក្ស តំណាងរាស្ត្រ មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់នៃក្រសួងកសិកម្ម និង ឯកអគ្គរដ្ឋទូតហុងគ្រី។ ក្រសួងសុខាភិបាល នៅតែបន្តស្វែងរកអ្នកពាក់ព័ន្ធផ្សេងទៀត ដើម្បីយកទៅធ្វើតេស្តនិងធ្វើចត្តាឡីស័ក។
សម្តេចនាយករដ្ឋមន្រ្តី សង្កេតឃើញថា ការធ្វេសប្រហែសរបស់មន្ត្រីកម្ពុជា ដែលពាក់ព័ន្ធជាមួយគណៈប្រតិភូហុងគ្រី ដោយបានធ្វើដំណើរទៅកាន់បណ្តាខេត្តមួយចំនួន ដូចជា ព្រះសីហនុ កែប កំពត និង តាកែវ ជាដើម បានធ្វើមានការកើនឡើងនៃចំនួនមនុស្ស ដែលត្រូវពាក់ព័ន្ធដែរ (ដោយប្រយោល)។ ចំពោះរាជធានីភ្នំពេញ សម្តេច មើលឃើញហានិភ័យមួយ គឺមានមន្ត្រីមួយចំនួន បានទៅចូលរួមពិធីអាពាហ៍ពិពាហ៍ ឬពិធីផ្សេងៗ ដោយសារពួកគេ ចាត់ទុកថា ពួកគាត់ ជាអ្នកពាក់ព័ន្ធដោយប្រយោល។
ប្រមុខរដ្ឋាភិបាល ប្រាប់មន្ត្រីនិងអ្នកពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ថា មិនត្រឹមតែធ្វើចត្តាឡីស័កខ្លួនឯងទេ តែក៏ត្រូវឲ្យប្រពន្ធកូន ធ្វើចត្តាឡីស័កដែរ ដ្បិតប្រពន្ធកូន បានប៉ះពាល់បន្តពីខ្លួនជាប្តីជាឪពុក (ដោយប្រយោល)។ សម្តេច បានទទួលដំណឹងថា មានប្រពន្ធកូនរបស់មន្ត្រីខ្លះ ទៅចូលរួមពិធីផ្សេងៗ ដោយសារពួកគេ យល់ថា គ្រាន់តែមានទំនាក់ទំនងដោយប្រយោលក្នុងរឿងគណៈប្រតិភូហុងគ្រីនេះ។
ប្រមុខរដ្ឋាភិបាល បញ្ជាទៅមន្ត្រីមូលដ្ឋាន ឲ្យតាមឃ្លាំមើលមន្ត្រីនិងអ្នកពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ ដើម្បីដឹងថា ពួកគេ ធ្វើចត្តាឡីស័កតាមគេហដ្ឋាន បានត្រឹមត្រូវដែរឬទេ។ សម្តេច ចេញបញ្ជាទៀតថា បើរកឃើញមន្ត្រីឬអ្នកណាម្នាក់ ធ្វើចត្តាឡីស័កតាមគេហដ្ឋានមិនបានត្រឹមត្រូវ មន្ត្រីមូលដ្ឋានឬមន្ត្រីមានសមត្ថកិច្ច ត្រូវអញ្ជើញពួកគេ ទៅធ្វើចត្តាឡីស័កនៅកន្លែងធ្វើចត្តាឡីស័ក ដែលក្រសួងសុខាភិបាលបានរៀបចំ ដោយត្រូវដាក់កងកម្លាំង ចាំឃ្លាំមើល ដើម្បីកុំឲ្យពួកគេ ចេញក្រៅ។
មេដឹកនាំកម្ពុជា បានហៅដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសហុងគ្រី នៅកម្ពុជា ថាជាព្រឹត្តិការណ៍ «៣វិច្ឆិកា»។ មេដឹកនាំរូបនេះ យល់ថា ដើម្បីអាចទប់ស្កាត់គ្រោះមហន្តរាយ ដែលអាចបង្កឡើងពីព្រឹត្តិការណ៍៣វិច្ឆិកា គឺទាមទារឲ្យមន្ត្រីនិងអ្នកពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ គោរពវិធានការនៃការធ្វើចត្តាឡីស័កឲ្យបានត្រឹមត្រូវ។
សម្តេច ហ៊ុន សែន មានប្រសាសន៍ដូច្នេះថា៖«ខ្ញុំ សូមស្នើដោយទទូច សូមឲ្យរម្លត់សភាពការណ៍នេះយ៉ាងយូរក្នុងរយៈពេល៣សប្តាហ៍ខាងមុខ។ ដើម្បីរម្លត់ [ព្រឹត្តិការណ៍] ដែលហៅថាព្រឹត្តិការណ៍៣វិច្ឆិកានេះបាន ទាមទារឲ្យមានការធ្វើចត្តាឡីស័កឲ្យបានហ្មត់ចត់ បើមិនដូច្នេះទេ មហន្តរាយនឹងកើតមានក្នុងប្រទេសរបស់យើង»។
សម្តេចប្រមុខរដ្ឋាភិបាល បានលើកករណីប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា មកធ្វើជាឧទាហរណ៍។ សម្តេច ថ្លែងថា មីយ៉ាន់ម៉ា ដែលពីមុនមានករណីឆ្លងជំងឺកូវីដ-១៩ ប្រហាក់ប្រហែលនឹងកម្ពុជា បានហក់ឡើងខ្ពស់ជាងសិង្ហបុរីទៅទៀត ក្នុងរយៈពេលដ៏ខ្លីប៉ុណ្ណោះ។ សម្តេចនាយករដ្ឋមន្រ្តី ជូនសារថា ករណីរបស់ប្រទេសជិតខាងនេះ គឺជាបទពិសោធ ដែលកម្ពុជាត្រូវមើលនិងត្រូវចងចាំ ដោយត្រូវគ្រប់គ្រងសភាពការណ៍ឲ្យបាន ហើយដើម្បីអាចគ្រប់គ្រងសភាពការណ៍បាន គឺត្រូវធ្វើចត្តាឡីស័កឲ្យបានត្រឹមត្រូវ។ សម្តេច បន្តថា បើធ្វើចត្តាឡីស័កមិនបានត្រឹមត្រូវ កម្ពុជា នឹងមិនអាចគ្រប់គ្រងសភាពការណ៍បានឡើយ។
សូមបញ្ជាក់ថា នៅតំបន់អាស៊ានបច្ចុប្បន្ន ឥណ្ឌូណេស៊ី មានករណីឆ្លងជំងឺកូវីដ-១៩ ច្រើនជាងគេ បន្ទាប់មកហ្វីលីពិន មីយ៉ាន់ម៉ា សិង្ហបុរី និងប្រទេសជាបន្តបន្ទាប់មកទៀត។ ក្នុងតំបន់អាស៊ាន មានតែថៃប៉ុណ្ណោះ ដែលបានដាក់ប្រទេសក្នុងភាពមានអាសន្ន ដោយសារការរាលដាលជំងឺកូវីដ-១៩នេះ។
ជាមួយគ្នានេះ សម្តេចនាយករដ្ឋមន្ត្រី ក៏បានបង្ហើបដែរថា សម្តេច កំពុងតែគិតថា ត្រូវប្រកាសបិទរាជធានីភ្នំពេញ ឬបិទផ្នែកណាមួយនៅក្នុងប្រទេស ឬក៏បិទប្រទេសទាំងមូលដែរឬទេ។ យ៉ាងណា សម្តេច ប្រាប់ថា សម្តេច មិនចង់ឈានដល់ដំណាក់កាលនោះទេ ព្រោះវា ប៉ះពាល់ដល់សិទ្ធិសេរីភាពរបស់មនុស្សជាច្រើន។
ក្នុងនាមជាមន្ត្រី គួរធ្វើជាគំរូដល់ប្រជាជន ជាពិសេសខណៈប្រទេសជាតិ កំពុងជួបហានិភ័យបែបនេះ។ អ្វីដែលសំខាន់នោះ ក្នុងនាមជាមន្ត្រី មិនគួរធ្វើឲ្យនាយករដ្ឋមន្ត្រីហត់មាត់ ត្រឹមតែរឿងប៉ុណ្ណឹងនោះទេ។ ជាមន្ត្រី គួរគិតថា នាយករដ្ឋមន្ត្រី រវល់និងហត់នឿយនឹងកិច្ចការសំខាន់ៗជាច្រើន រួមទាំងកិច្ចការប្រយុទ្ធប្រឆាំងជំងឺកូវីដ-១៩ផងដែរ ដូច្នេះ មិនគួរឲ្យលោក ត្រូវមកណែនាំចំពោះរឿងងាយយល់ជាដដែលៗបែបនេះឡើយ៕