ភ្នំពេញ៖ សមាគមរោងចក្រនៅអាស៊ីរួមគ្នា ផ្លាស់ប្ដូរលក្ខខណ្ឌជាមួយបណ្ដាអ្នកបញ្ជាទិញម៉ាក់ល្បីៗ ដើម្បីឲ្យអ្នកផលិតកាន់តែមានអំណាចជាងមុន ។ មូលហេតុពួកគេរួមកម្លាំងគ្នាបែបនេះ ដោយសារពិនិត្យឃើញអតុល្យភាពអំណាចកាន់តែខ្លាំងឡើង រវាងអ្នកបញ្ជាទិញនិងអ្នកផលិត នៅអំឡុងពេលកូវីដ-១៩ លើការលុបចោលការបញ្ជាទិញ។
STAR Network ជាបណ្ដាញអន្តរអាស៊ីទីមួយនៃសមាគមអ្នកផលិតក្នុងឧស្សាហកម្មវាយនភណ្ឌ និងកាត់ដេរសម្លៀកបំពាក់ ដែលមានសមាជិកគាំទ្រចំនួន៩នោះ បានចេញសេចក្តីប្រកាសមួយថា ពួកគេចង់រួមកម្លាំងគ្នាក្នុងនាមជាអ្នកផលិតនៅអាស៊ី សម្រាប់ឯកភាពគ្នាលើជំហររួមស្ដីពីលក្ខខណ្ឌទូទាត់ប្រាក់និងការប្រគល់ទំនិញ។ សម្រាប់ STAR Network ការរួមគ្នានេះ អាចឲ្យពួកគេមានសំឡេងកាន់តែខ្លាំង ក្នុងការពិភាក្សាលក្ខខណ្ឌបុគ្គលនិងលក្ខខណ្ឌរួម ជាមួយអ្នកបញ្ជាទិញ។
បើតាម STAR Network អតុល្យភាពអំណាច រវាងអ្នកបញ្ជាទិញនិងអ្នកផលិត នៅអំឡុងពេលកូវីដ-១៩ ក្នុងនោះ គឺការលុបចោលការបញ្ជាទិញ ពីក្រុមហ៊ុនម៉ាកល្បីៗ ជាពិសេសអឺរ៉ុបនិងអាមេរិក។ ការលុបចោលនេះ បណ្ដាលឲ្យអ្នកផលិតនៅអាស៊ីជាច្រើនស្ថិតក្នុងស្ថានភាពលំបាក។
ដោយពិនិត្យឃើញដូច្នេះ សមាគមនានានឹងធ្វើការងារជា៥ក្រុម ដោយកំណត់បន្ទាត់«បន្ទាត់ក្រហម» ដើម្បីធ្វើលក្ខខណ្ឌក្នុងការបញ្ជាទិញ។ STAR Network បានចេញសេចក្តីប្រកាស កាលពីថ្ងៃទី១៨ មករា ដោយបានបញ្ជាក់យ៉ាងដូច្នេះថា៖ «រហូតដល់ខែមីនា ឆ្នាំ២០២១ សមាគមនានានឹងធ្វើការងារជាមួយក្រុមការងារចំនួន៥ ដោយកំណត់(បន្ទាត់ក្រហម) របស់ពួកគេ សំណើនិងអនុសាសន៍លើប្រធានបទនានា ដូចជាការអនុវត្តលើការទូទាត់និងការប្រគល់ទំនិញ, ការធ្វើផែនការនិងការដោះស្រាយដូរព័ត៌មាន និងការចរចាកភាគីទី៣។...ទោះបីយ៉ាងណាក្ដី មុនពេលម៉ាក អ្នកបញ្ជាទិញ និងភាគីពាក់ព័ន្ធដទៃៗ ចូលរួមតុពិភាក្សា រោងចក្រនិងសមាគមនឹងប្រើប្រាស់(លំហសុវត្ថិភាព) នៃគំនិតផ្ដួតផ្ដើមថ្មីរបស់ខ្លួនដើម្បីអភិវឌ្ឍលក្ខខណ្ឌតម្រូវនិងអនុសាសន៍រួមគ្នា ហើយបន្ទាប់មកប្រាស្រ័យទាក់ទងជាមួយពួកគេជាសំឡេងតែមួយ»។
ជំហានទី២នៃគំនិតផ្តួចផ្ដើមលក្ខខណ្ឌថ្មីនេះ នឹងត្រូវជំរុញឲ្យអនុវត្តក្នុងវិស័យឧស្សាហកម្មវាយនភណ្ឌ និងកាត់ដេរសម្លៀកបំពាក់។ អង្គការនិងបណ្ដាញជាច្រើនក្នុងវិស័យឧស្សាហកម្មនេះ បានគាំទ្រគំនិតនេះ ហើយពួកគេនឹងធ្វើជាអ្នកជំនាញសម្រាប់គាំទ្រក្រុមការងារ រួមទាំងផ្ដល់ការប្រឹក្សាយោបល់ផងដែរ។
Miran Ali អ្នកនាំពាក្យ STAR Network សង្កត់ធ្ងន់ថា៖ «ជំហររួមនេះ នឹងមានអំណាច។...កូវីដ-១៩ បានផ្លាស់ប្ដូរអ្វីៗគ្រប់យ៉ាង។ ទោះបីយ៉ាងណាក្ដី វាមិនបញ្ចប់ជាមួយកូវីដនេះទេ!»។
លើសពីនេះ STAR Network, Gesellschaft für Internationale Zusammenarbeit (GIZ) និង FABRIC Asia ក៏បានរួមកម្លាំងជាមួយសហព័ន្ធសម្លៀបំពាក់អន្តរជាតិ(IAF) ដើម្បីបង្កើតគំនិតផ្តួចផ្ដើមនេះផងដែរ។ STAR Network មានសមាជិកគាំទ្ររួមមាន GMAC, BGMEA, BKMEA, CNTAC, PTMA, PHMA, TMA, MGMA និង VITAS ។
ជុំវិញករណីនេះ លោក ខេន លូ អគ្គលេខាធិការសមាគមរោងចក្រកាត់ដេរនៅកម្ពុជា (GMAC) យល់ថា ការរួមកម្លាំងគ្នា គឺផ្ដល់ផលប្រយោជន៍ប្រទេសទាំងអស់ នៅអាស៊ីទាំងមូល។ លោក បញ្ជាក់ថា លក្ខខណ្ឌថ្មីនេះ ផ្ដោតសំខាន់លើរយៈពេលទូទាត់ប្រាក់ និងចំណុចសំខាន់ផ្សេងទៀត ដែលផ្ដល់ផលវិជ្ជមានដល់ភាគីផលិត។
ថ្លែងប្រាប់សារព័ត៌មានថ្មីៗតាមទូរស័ព្ទនៅថ្ងៃទី២១ មករានេះ លោក ខេន លូ បានបញ្ជាក់ថា៖ «បញ្ហានៃរវាងអ្នកផលិតនិងអ្នកបញ្ជាទិញកន្លងមិនមែនតែកម្ពុជាទេ គឺប្រទេសទាំងអស់, អ៊ីចឹងមិនមែនតែកម្ពុជាទេ គឺនៅអាស៊ីទាំងអស់ បណ្ដារោងចក្រអ្នកផលិតនឹងទទួលបានប្រយោជន៍ពីគម្រោងនេះ។ ដូចដឹងហើយ ដោយសារបញ្ហាកូវីដ-១៩ អ្នកបញ្ជាទិញភាគច្រើនជួបបញ្ហាការទូទាត់ប្រាក់ ដូចនៅរោងចក្រខ្លះទូទាត់ប្រាក់មានរយៈ៣០ថ្ងៃទៅ១៨០ថ្ងៃ ដែលធ្វើឲ្យអ្នករោងចក្រខ្លះខ្វះប្រាក់ទូទាត់ឲ្យកម្មករ។ លក្ខខណ្ខថ្មីហ្នឹងគឺយើងចង់បង្រួមរយៈពេល ហើយមានចំណុចសំខាន់ៗច្រើនទៀតដែលបណ្ដាសហគមនៅអាស៊ីកំពុងពិភាក្សាគ្នា»។
លោក ហេង សួរ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការងារ និងបណ្ដុះបណ្ដាលវិជ្ជាជីវៈ ក៏យល់ថា ជារឿងល្អដែរ ដែលGMAC បានចូលរួមជាមួយបណ្ដាញសមាគមរោងចក្រនៅអាស៊ី ដើម្បីរួមកម្លាំងគ្នានិងកែប្រែលក្ខខណ្ឌនៃការបញ្ជាទិញ។ លោកបញ្ជាក់ប្រាប់សារព័ត៌មានថ្មីៗតាមប្រព័ន្ធ Telegram ថា៖ «ការចូលរួមរបស់ GMAC គឺជារឿងល្អ»។
ការយាយីស្ទើរពេញមួយឆ្នាំនៃឆ្នាំ២០២០ ដោយជំងឺកូវីដ-១៩ បានធ្វើឲ្យវិស័យកាត់ដេរ រងការប៉ះពាល់ខ្លាំង ដែលមានរោងចក្រជាង១០០បានបិទទ្វារ។ កន្លងមក លោក ហេង សួរ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការងារ បានបញ្ជាក់ថា ការបិទទ្វាររោងចក្រជាង១០០នេះ ធ្វើឲ្យប៉ះពាល់កម្មករ-កម្មការិនីជាង៧,១ម៉ឺននាក់។
កាលពីថ្ងៃទី២០មករានេះ ADB បង្ហាញថា ឧស្សាហកម្មកាត់ដេរសម្លៀកបំពាក់នៅកម្ពុជាជាផ្នែកមួយដ៏សំខាន់សម្រាប់កំណើនការងារ ភាពប្រកួតប្រជែងអន្តរជាតិ និងបដិវត្តឧស្សាហកម្មទី៤ (៤IR) ។ បើតាមADB បដិវត្តឧស្សាហកម្មទី៤ នឹងលុបបំបាត់ការងារក្នុងវិស័យឧស្សាកម្មកាត់ដេរ។ ប៉ុន្តែការបាត់បង់នេះ នឹងធ្វើឲ្យតម្រូវការផលិតភាពខ្ពស់ជាងមុន ដែលបង្កើតកំណើនការងារ៣៩ភាគរយ ក្នុងឧស្សាហកម្មកាត់ដេរសម្រាប់កម្មករជំនាញនៅកម្ពុជា ។ ទោះបីជាមានភាពវិជ្ជមាននៃកំណើរការងារវិស័យទាំងពីរនេះ ក៏ADB ព្រមានថា ការងាកទៅចាប់ជំនាញថ្មី ស្របតាមដំណើរ ៤IR នឹងមានស្ត្រីកម្មកររោងចក្រកម្ពុជា៨១ភាគរយផលប៉ះពាល់។
ជុំវិញការព្រមាននៃផលប៉ះពាល់នេះ លោក ហេង សួរ ថាទាំងរដ្ឋាភិបាលនិងដៃគូ មើលឃើញបញ្ហានេះដូចគ្នា។ លោកសង្កត់ធ្ងន់ថា៖ «ហេតុដូច្នេះហើយទើបយើងដាក់ចេញនូវផែនការមេ ក្នុងការអភិវឌ្ឍវិស័យបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ។ យើងគ្រោងវិនិយោគជាង៥០០លានដុល្លារក្នុងការពង្រឹងជំនាញនៅកម្ពុជានេះ»។
ដើម្បីជំរុញការវិនិយោគ និងកំណើនសេដ្ឋកិច្ច រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាកំពុងធ្វើវិសោធនកម្មច្បាប់ជាច្រើន ដូចជា ច្បាប់សហគ្រាសពាណិជ្ជកម្ម, ច្បាប់ស្ដីវិធានពាណិជ្ជកម្មនិងបញ្ជីពាណិជ្ជកម្ម និងច្បាប់ស្ដីពីការងារជាដើម។ កាលថ្ងៃទី១៨មករា ឆ្នាំ២០២១ ក្រសួងការបរទេស និងសហប្រតិប្តិការអន្តរជាតិ បានដាក់ឲ្យអនុវត្តយុទ្ធសាស្ត្រការទូតសេដ្ឋកិច្ចឆ្នាំ២០២១ដល់២០២៣ សម្រាប់ជួយដល់វិស័យពាណិជ្ជកម្មអន្តរជាតិរបស់កម្ពុជានិងទាក់ទាញអ្នកវិនិយោគផងដែរ៕