ភ្នំពេញ៖ នៅថ្ងៃទី២៩ ខែតុលា ឆ្នាំ២០១៨នេះ គឺជាព្រះរាជពិធីបុណ្យខួប១៤ឆ្នាំនៃការឡើងគ្រងរាជសម្បត្តិរបស់ព្រះករុណាព្រះបាទសម្តេចព្រះបរមនាថ នរោត្តម សីហមុនី ព្រះមហាក្សត្រនៃប្រទេសកម្ពុជា។
រដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជា លើកតម្កើងព្រះមហាក្សត្រខ្លាំងណាស់ ដោយចាត់ទុកព្រះអង្គ ជាព្រះប្រមុខរដ្ឋអស់មួយជីវិត។ ព្រះអង្គ ពុំអាចមានបុគ្គលណា រំលោភបំពានបានឡើយ។
រូបវន្តបុគ្គលឬនីតិបុគ្គលណា ដែលរំលោភបំពានឬប្រមាថព្រះមហាក្សត្រ នឹងត្រូវប្រឈមចំពោះមុខច្បាប់ ដែលមានចែងក្នុងមាត្រា៤៣៧ (ស្ទួន) នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌ ដែលទើបនឹងត្រូវបានតាក់តែងកាលពីដើមឆ្នាំ២០១៨នេះ។ ការប្រមាថ គឺជាវាចា កាយវិការ សំណេរ គំនូរ ឬវត្ថុ ដែលប៉ះពាល់សេចក្តីថ្លៃថ្នូរនៃបុគ្គល។
បើតាមមាត្រា៤៣៧ (ស្ទួន) រូបវន្តបុគ្គល (មនុស្ស) ដែលប្រមាថព្រះមហាក្សត្រ នឹងត្រូវដាក់ទោសឲ្យជាប់ពន្ធនាគារពី ១ ទៅ ៥ឆ្នាំ និងពិន័យជាប្រាក់ពី ២លានរៀល ទៅ១០លានរៀល។
កន្លងមក មានបុរសបីនាក់ហើយ ដែលត្រូវបានឃាត់ខ្លួន ដោយសារតែសរសេរនិងបង្ហោះរូបភាពប្រមាថព្រះមហាក្សត្រ នៅលើបណ្តាញសង្គមហ្វេសប៊ុក។ អ្នកទាំងបីនោះ មានឈ្មោះ ឃាង ណាវី ត្រូវឃាត់ខ្លួននៅខេត្តកំពង់ធំ ឈ្មោះ បាន សម្ភីរ ត្រូវឃាត់ខ្លួននៅខេត្តសៀមរាប និង ឈ្មោះ អៀង ជលសារ ត្រូវឃាត់ខ្លួននៅរាជធានីភ្នំពេញ។
សូម្បីតែលោក សម រង្ស៊ី អតីតប្រធានគណបក្សប្រឆាំង ក៏កំពុងជាប់ចោទពីបទប្រមាថព្រះមហាក្សត្រដែរ ដោយមានក្រសួងយុត្តិធម៌ ជាស្នើឲ្យចាត់វិធានការ។ លោក រងបទចោទនេះ ដោយសារតែលោក សរសេរសារលើទំព័រហ្វេសប៊ុកថា ព្រះរាជសាររបស់ព្រះមហាក្សត្រ ដែលអំពាវនាវឲ្យពលរដ្ឋទៅចូលរួមបោះឆ្នោត គឺជាព្រះរាជសារក្លែងក្លាយ។
រីឯ នីតិបុគ្គល ដែលសំដៅលើស្ថាប័ន ក្រុមហ៊ុន គ្រឹះស្ថាន អង្គភាព អង្គការ សមាគម សហជីព និងគណបក្សនយោបាយ ជាដើម អាចនឹងត្រូវពិន័យជាប្រាក់ពី ១០លានរៀល ទៅ៥០លានរៀល ព្រមទាំងទោសផ្សេងៗទៀត ក្នុងករណីប្រមាថព្រះមហាក្សត្រ។
មាត្រា៤៣៧ (ស្ទួន) នៃក្រមព្រហម្មទណ្ឌ ពុំបានចែងនោះទេ ពីការរំលាយ ការផ្អាកសកម្មភាព ឬការរឹបអូសទ្រព្យសម្បតិ្តនៃនីតិបុគ្គលណាមួយ ដែលប្រមាថព្រះមហាក្សត្រ។ ប៉ុន្តែ មាត្រានេះ បានកំណត់ច្បាស់ហើយថា ក្រៅពីពិន័យជាប្រាក់ នីតិបុគ្គល ដែលប្រមាថព្រះមហាក្សត្រ អាចនឹងត្រូវទទួលទោសទណ្ឌផ្សេងៗបន្ថែមទៀត។
ទោសបន្ថែម ដែលតុលាការ អាចនឹងលើកមកអនុវត្តលើនីតិបុគ្គល ពីបទប្រមាថព្រះមហាក្សត្រ គឺស្ថិតក្នុងមាត្រា១៧០ មាត្រា១៧១ មាត្រា១៧២ មាត្រា ១៧៦ និងមាត្រា១៧៨ ជាដើម នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌ។ មាត្រាទាំងនោះ ចែងអំពីការរំលាយចោល ការបិទ ការផ្អាកសកម្មភាព ការរឹបអូសទ្រព្យសម្បត្តិ និងការដាក់នីតិបុគ្គល ឲ្យស្ថិតក្រោមការតាមដានរបស់តុលាការ។
មាត្រា១៧០ ចែងថា៖«សេចក្តីសម្រេច ដែលបង្គាប់ឲ្យរំលាយនីតិបុគ្គល នាំឲ្យមានការបញ្ជូននីតិបុគ្គលនេះ ទៅតុលាការ ដើម្បីជម្រះបញ្ជី»។
មាត្រា១៧១ ចែងថា៖«ការដាក់ [នីតិបុគ្គល] ឲ្យស្ថិតនៅក្រោមការត្រួតពិនិត្យ តាមដានរបស់តុលាការ មិនអាចលើសពី៥ឆ្នាំ។ [….]។
មាត្រា១៧២ ចែងថា៖«ការហាមឃាត់ [នីតិបុគ្គល] ចំពោះការធ្វើសកម្មភាព អាចជាស្ថាពរ ឬជាបណ្តោះអាសន្ន សម្រាប់ថិរវេលា៥ឆ្នាំ យ៉ាងច្រើន»។
មាត្រា១៧៦ ចែងថា៖«ទោសបិទគ្រឹះស្ថាន នាំឲ្យមានការហាមឃាត់ចំពោះការប្រព្រឹត្តនៅក្នុងគ្រឹះស្ថាននេះ នូវសកម្មភាព ដែលបទល្មើសបានកើតឡើង [....]»។
មាត្រា១៧៨ ចែងថា៖«កាលបើរឹបអូស ក្លាយជាស្ថាពរ វត្ថុរឹបអូស ក្លាយជាកម្មសិទ្ធិរបស់រដ្ឋ [….]»។
នៅមុនឆ្នាំ២០១៨ ក្រមព្រហ្មទណ្ឌ បានចែងអំពីទោស នៃការធ្វើឃាត ការធ្វើទារុណកម្ម និងការប្រព្រឹត្តអំពើហិង្សា ជាដើម លើព្រះមហាក្សត្រកម្ពុជា តែពុំបានចែងពីការដាក់ទោស នៃការប្រមាថព្រះមហាក្សត្រនោះទេ៕