អន្តរជាតិ
ក្រោយអូស្ត្រាលី រំលោភការទុកចិត្ត ទីម័រខាងកើត រត់រកតុលាការអន្តរជាតិឲ្យជួយ 01, Sep 2016 , 10:39 pm
× គឺរយៈពេលជាងមួយទសវត្សរ៍មកហើយក្រោយទទួលបានឯករាជ្យពេញលេញ រដ្ឋកោះដ៏តូចដែលសំបូរប្រេងទីម័រខាងកើត មិនទាន់មានព្រំដែនអចិន្ត្រៃយ៍មួយពិតប្រាកដជាមួយនឹងរដ្ឋជិតខាង ជាពិសេស អូស្ត្រាលីនៅឡើយនោះទេ។ ភាពមិនដាច់ស្រេចនេះ បានបង្កឲ្យមានចម្រូងចម្រាសជាច្រើនក្នុងការបែងចែកតំបន់ត្រូវអភិវឌ្ឍន៍ និង ផលប្រយោជន៍លើតំបន់ត្រួតស៊ីគ្នាដែលសំបូរទៅដោយប្រេងនោះ។
ចុងក្រោយនេះ ទីម័រខាងកើត បានប្រកាសសុំជំនួយពីអង្គការសហប្រជាជាតិដើម្បីជាអាជ្ញាកណ្តាលសម្របសម្រួល ដ្បិតកិច្ចព្រមព្រៀងទ្វេភាគីកន្លងមកទីម័រខាងកើតបានចាត់ទុកថាជាកេងប្រវញ្ច័។ តែក្តីសង្ឃឹមនៃដំណោះស្រាយ នៅមានតិច ដ្បិតអូស្ត្រាលីបានបដិសេធមិនទទួលស្គាល់ចំណាត់ការ និងយុត្តាធិការតុលាការលើការដោះស្រាយបញ្ហាអធិបតេយ្យនោះទេ។
រដ្ឋាភិបាលទីម័រខាងកើត បាននិងកំពុងពឹងផ្អែកខ្លាំងលើតុលាការមជ្ឈត្តកម្មអចិន្ត្រៃយ៍ក្រុងឡាអេដើម្បីបង្កើតយន្តការសន្ធានកម្ម ឬការចរចាតាមច្បាប់អន្តរជាតិដើម្បីជួយដោះស្រាយបញ្ហាជម្លោះ និងកំណត់ព្រំដែនអចិន្ត្រៃយ៍ពិតប្រាកមួយរបស់ខ្លួននៅក្នុងតំបន់សមុទ្រទីម័រ (Timor Sea)ជាមួយនឹងអូស្ត្រាលីដែលជាតំបន់សំបូរដោយប្រេងតម្លៃរាប់ពាន់លានដុល្លារ។ រដ្ឋាភិបាលដែលពឹងផ្អែកស្ទើរតែទាំងស្រុងពីប្រេងរូបនោះ ក៏បានជូនដំណឹងទៅកាន់ អូស្ត្រាលីដែលជាភាគីជម្លោះអំពីដំណើរនៃការធ្វើសន្ធានកម្មនោះ ត្រូវបានប្រព្រឹត្តឡើងក្រោមអំណាចនៃអនុសញ្ញាអង្គការសហប្រជាជាតិស្តីពីច្បាប់សមុទ្រ(UNCLOS)។ តែអូស្ត្រាលី ច្រានចោលដោយបញ្ជាក់ថា តុលាការគ្មានយុត្តាធិការដោះស្រាយឡើយ។
ហេតុអ្វីទីម័រខាងកើតមិនប្រើប្រាស់កិច្ចព្រមព្រៀងទ្វេភាគីដែលមានស្រាប់ជាមួយនឹងអូស្ត្រាលី?
តាមពិតទៅ ទីម័រខាងកើត និងអូស្ត្រាលី ធា្លប់បានចុះកិច្ចព្រមព្រៀងជាមួយគ្នាលើបញ្ហាព្រំដែនមួយចំនួនផងដែរ តែកិច្ចព្រមព្រៀងទាំងនោះ មិនបានកំណត់ពីព្រំដែនអចិន្ត្រៃយ៍នោះទេ ។ ក្នុងឆ្នាំ២០០២ ទីម័រខាងកើត បានចុះហត្ថលេខាជាមួយនឹងអូស្ត្រាលីលើសន្ធិសញ្ញាសមុទ្រទីម័រ ដែលក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងនោះ ភាគីទាំងពីរ ក៏បានកំណត់ពីតំបន់មួយចំនួនដែលជាតំបន់អភិវឌ្ឍន៍រួមដើម្បីរុករកប្រេង។ ក្រោយមកទៀតភាគីទាំងពីរ បានចុះកិច្ចព្រមព្រៀងលើសន្ធិសញ្ញមួយទៀតស្តីការរៀបចំដែនសមុទ្រទីម័រឆ្នាំ២០០៦(CMATS) ដែលក្នុងនោះមានចំណុចមួយបានបញ្ជាក់ថាភាគីទាំងពីរកំណត់រយៈពេល៥០ឆ្នាំដើម្បីចរចាលើបញ្ហាព្រំដែនសមុទ្រអចិន្ត្រៃយ៍។
យ៉ាងណាក៏ដោយ នៅឆ្នាំ២០១២ លោក Xanana Gusmao ដែលនៅពេលនោះជានាយករដ្ឋមន្ត្រីទីម័រខាងកើត បានរកឃើញថា អូស្ត្រាលី បានធ្វើចារកម្មលើខ្លួន ពោលគឺភ្នាក់ងារចារកម្មអូស្ត្រាលី បានបង្កប់ឧបករណ៍ស្រូបសំឡេងនៅបន្ទប់គណៈរដ្ឋមន្ត្រីរបស់ទីម័រខាងកើតក្នុងពេលភាគីទាំងពីរបានដំណើរការនៃការចរចាគ្នា។ ដោយសារបញ្ហានេះ ទីម័រខាងកើត បានបញ្ចប់សុពលភាពនៃកិច្ចព្រមព្រៀងនោះ ដោយចោទប្រកាន់អូស្ត្រាលីថា មិនបានបង្ហាញីភាពស្មោះត្រង់។
ក្នុងឆ្នាំ២០១៣ ទីម័រខាងកើត បានចាប់ផ្តើមដាក់បណ្តឹងទៅកាន់មជ្ឈត្តការនៃតុលាការអន្តរជាតិ ក្រុងឡាអេ នៃប្រទេសហូឡង់ទាក់ទងនឹងបញ្ហាព្រំដែននោះ។ ក្នុងបណ្តឹងនោះ បានអះអាងថា សន្ធិសញ្ញា ដែលបានបែងចែកតំបន់អភិវឌ្ឍន៍រវាងអូស្ត្រាលី និងទីម័រខាងកើត លែងមានសុពលភាពទៀតហើយ ដ្បិតការចរចារវាងភាគីទាំងពីរក្នុងឆ្នាំ២០០៦មិនបានបង្ហាញពីភាពស្មោះត្រង់នោះទេ។
ក្រោយមកនៅឆ្នាំ២០១៤ ទីម័រខាងកើត បានយល់ព្រមទទួលសំណើរបស់អូស្ត្រាលីដើម្បីផ្អាកដំណើរការនោះសិន និងបន្តការចរចាបន្ថែមឡើងវិញ។ ជុំវិញការព្រមព្រៀងនេះ លោក Xanana Gusmao អតីតមេដឹកនាំកំពូលទីម័រខាងកើត និងជាភាគីចរចាកិច្ចព្រមព្រៀងសមុទ្រទីម័រ បានពន្យល់ថា ការពន្យារពេលវិធានការផ្នែកច្បាប់ ក្នុងឆ្នាំ២០១៤ ក៏ព្រោះតែទីម័រខាងកើត គិតថា វានឹងអាចខិតទៅរកការចរចាលើព្រំដែនសមុទ្រ។ លោក Gusmao បានបន្ថែមថា គិតចាប់ពីពេលនោះមក ការចរចាប្រៀបប្រដូចប្រដូចទៅនឹង «ហៅទីម័រខាងកើតស្តាប់ តែមិនអាចនិយាយអ្វីបានទាំងអស់»។
ចុងក្រោយនេះ បន្ទាប់ពីមានបាតុកម្មទ្រង់ទ្រាយធំដែលមានការចូលរួមពីប្រជាជនទីម័រខាងកើតរាប់ពាន់នាក់ដោយបានចោទរដ្ឋាភិបាលអូស្ត្រាលីខ្លាំងៗថាបានរំលោភបំពានអធិបតេយ្យពួកគេដោយខុសច្បាប់នោះ រដ្ឋាភិបាលទីម័រខាងកើត ក៏បានផ្តើមនីតិវិធីជាថ្មីទៅកាន់តុលាការមជ្ឈត្តកម្មអចិន្ត្រៃយ៍ក្រុងឡាអេនេះប្រទេសហូឡង់(PCA = Permanent Court Arbitration)។ យោងតាមសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់តុលាការអន្តរជាតិក្រុងឡាអេនោះ ទីម័រខាងកើត នៅថ្ងៃទី១១ ខែមេសា ឆ្នាំ២០១៦ បានដាក់សំណើទៅកាន់តុលាការដើម្បីបង្កើត«គណៈកម្មការសន្ធានកម្ម»ស្តីព្រំដែនដសមុទ្រទីម័រខាងកើត និងអូស្ត្រាលីជាផ្លូវការ។
នៅថ្ងៃទី២៩ ខែសីហាកន្លងទៅ លោក Gusmao ដែលជាប្រធានចរចាក្នុងសំណុំរឿងនេះផងដែរនោះ បានថ្លែងប្រាប់តុលាការថា កិច្ចព្រមព្រៀងដែលទីម័រខាងកើតបានចុះហត្ថលេខាជាមួយនឹងអូស្ត្រាលីនៅឆ្នាំ២០០៦ ដោយសារស្ថានភាពបង្ខំ ក៏ដូចជាមិនបានដឹងថា អូស្ត្រាលី រំលោភលើខ្លួនឡើយ។ ក្នុងនោះពេលនោះដែរ លោកប្រមុខចរចារូបនោះ បានសម្តែងការសោកស្តាយចំពោះអូស្ត្រាលីដែលបានបដិសេធចំពោះការចរចាតាមច្បាប់អន្តរជាតិកន្លងមក ហើយក៏ស្នើឲ្យអូស្ត្រាលី ចូលរួមដោះស្រាយក្នុងនាមជាភាគីអនុសញ្ញាអង្គការសហប្រជាជាតិស្តីពីច្បាប់សមុទ្រឆ្នាំ១៩៨២ផងដែរ។ អ្វីគួរកត់សម្គាល់នោះ ទីម័រខាងកើត បានស្នើឲ្យតុលាការប្រើប្រាស់យន្តការ«សមចម្ងាយ ដែលភាសាអង់គ្លេសហៅថា quidistance ឬ median line »។ ឆ្លៀតពេលនោះ លោក ក៏បានបញ្ជាក់មូលហេតុដែលរដ្ឋាភិបាលទីម័រខាងកើតតែងតែដង្ហោយរកជំនួយសហគមន៍អន្តរជាតិ «ក៏ព្រោះតែខ្លួនគ្មានប្រាក់ ហើយមានតែសម្រេចចិត្តសុំគេប៉ុណ្ណោះនោះឯង»។
អូស្ត្រាលី បដិសេធមិនទទួលស្គាល់តុលាការ ហើយប្រកាន់យកកិច្ចព្រមព្រៀងទ្វេភាគីដែលទីម័រខាងកើតថាបំពានខ្លួននោះ
យ៉ាងណាក៏ដោយ អូស្ត្រាលី បានបដិសេធដាច់ខាតមិនដោះស្រាយតាមយន្តការរបស់តុលាការមជ្ឈត្តកម្មអចិន្ត្រៃយ៍ដែលទីម័របានបង្កើត«គណៈកម្មការសន្ធានកម្មនោះឡើយ ដោយអូស្ត្រាលី បញ្ជាក់ថា តុលាការមិនមែនយុត្តាធិការ។ ហើយនោះក៏ព្រោះតែ នៅ២០០២ មុនពីរខែនៃការប្រកាសឯករាជ្យរបស់ទីម័រខាងកើត អូស្ត្រាលី បានដាក់«ខលក្ខខណ្ឌ»ដោយសម្ងាត់លើអនុសញ្ញាUNCLOS ដោយមិនទទួលការដោះស្រាយតាមនិតីវិធីនៃអនុសញ្ញានោះ។ នោះ ក៏បញ្ចូលទាំងនីតិវធីមជ្ឈត្តកម្ម ឬសន្ធានកម្មដែលទីម័រខាងកើតកំពុងតែធ្វើផងដែរ។
ជុំវិញបញ្ហានេះថ្មីៗនេះ រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអូស្ត្រាលី Bishop និងអគ្គព្រះរាជអាជ្ញា George Brandis បានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមគ្នាដោយបញ្ជាក់ថា ពួកគេមិនជឿជាក់ថា គណៈកម្មការសន្ធានកម្មនោះ អាចដោះស្រាយបញ្ហាបានឡើយ ដ្បិតអូស្ត្រាលី នៅតែប្រើប្រាស់កិច្ចព្រមព្រៀងឆ្នាំ២០០៦ ដែលពួកគេថា កំពុងតែចូលជាធរមានផងដែរនោះ។
សេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមនោះ ក៏បាននិយាយដែរថា យោងតាមកិច្ចព្រមព្រៀងកន្លងមកដែលមានលក្ខណៈស្របតាមច្បាប់អន្តរជាតិ និងចាប់បង្ខំផ្នែកច្បាប់ផងដែរនោះ អូស្ត្រាលី នឹងជំទាស់គណៈកម្មការ ដែលមិនមានយុត្តាធិការដើម្បីបើកសវនការជំនុំជម្រះបញ្ហាព្រំដែនសមុទ្រនោះឡើយ៕
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com