ភ្នំពេញ៖ ខណៈពេលដែលដើមផ្កាអង្គាសីល កាន់តែខ្សត់ពីមួយឆ្នាំទៅមួយឆ្នាំ អ្នកប្រកបរបរកាប់ផ្កាប្រភេទនេះ នៅតាមព្រៃនិងតាមភ្នំ បានបោះបង់ចោលជាបណ្ដើរៗ។ ការបោះបង់នោះ ពុំមែនមកពីការខ្សត់ដើមផ្កាតែមួយមុខឡើយ ប៉ុន្តែមកពីផលលំបាកនៃការចូលទៅក្នុងព្រៃ រួមទាំងការថែទាំ ដើម្បីឱ្យពួកវាចេញផ្កាបានល្អនោះឯង។
បើតាមអ្នកចូលទៅកាប់ដើមផ្កានៅក្នុងព្រៃ ការខ្សត់ដើមផ្កាអង្គាសីល ព្រោះដីព្រៃដែលមានម្ចាស់ ត្រូវបានគេឈូសឆាយដើម្បីយកដីទៅពុះឡូត៍។ ចំណែកនៅតាមព្រៃភ្នំវិញ ដើមផ្កាប្រភេទនេះ ដុះពុំទាន់អ្នកកាប់ឡើយ។
ឈរលក់ដើមផ្កាអង្គាសីល នៅជាប់របងវត្តសន្សំកុសលភាគខាងកើត លោក ឈុំ ភារម្យ មកពីខេត្តកំពង់ឆ្នាំង មានមុខរបរធ្វើស្រែ។ ក្នុងមួយឆ្នាំ លោកឆ្លៀតពេលមកលក់ផ្កាអង្គាសីលម្ដង នៅរាជធានីភ្នំពេញ ក្នុងឱកាសបុណ្យចូលឆ្នាំចិន។
តាមពិតទៅដំបូងឡើយ បុរសរាងស្គមខ្ពស់រូបនេះ ចូលទៅក្នុងព្រៃដើម្បីកាប់ផ្កាអង្គាសីល ដោយខ្លួនឯង អស់រយៈពេល ប្រមាណ៥ឆ្នាំមកហើយ។ ទើបតែឆ្នាំនេះទេ ដែលគាត់ឈប់ចូលព្រៃ បែរមកទិញផ្កាពីគេ យកទៅលក់បន្ត។ ហើយមូលហេតុដែលនាំឱ្យលោក ភារម្យ ឈប់ចូលព្រៃ ដោយសារតែផលលំបាកមួយចំនួន ដូចជាគ្រោះថ្នាក់ជាយថាហេតុ ពេលឡើងតាមជម្រាលភ្នំកាប់ផ្កាជាដើម។
លោក ឈុំ ភារម្យ
លោកបន្ថែមដូច្នេះ៖«ទៅកាប់ខ្លួនឯងចំណេញជាង តែក៏ហានិភ័យច្រើនដែរ។ ពេលខ្លះយើងវង្វេងក្នុងព្រៃ រកផ្លូវចេញមកកន្លែងគោយន្តមិនឃើញក៏មាន។ ព្រោះមិនមានសេវាទូរសព្ទ ពេលខ្លះវង្វេង១យប់ ឬ២ទៅ៣យប់ អត់មានបាយហូបក៏មាន។ ពេលខ្លះយើងបានជួបអ្នកស្រុកលើ យើងសួរគេ ទើបរកផ្លូវឃើញ។ ហើយពេលខ្លះបើយើងមិនជួបអ្នកស្រុក ដែលចូលទៅកាប់ឈើទេ យើងត្រូវដើររកភូមិគេ ដើម្បីសួររកតំបន់ដែលយើងទុកគោរយន្ត»។
ផលលំបាកមានជាហូរហែ ក្រោយពីចូលព្រៃយ៉ាងហោចមួយសប្ដាហ៍ ពេលបានផ្កាហើយ ការថែទាំងដើមផ្កាក៏ជារឿងដ៏លំបាកដែរ។ ប្រសិនបើសំណាង ដើមផ្កាដែលកាប់បាននឹងចេញផ្កាបានល្អ ក្រោមការថែទាំយ៉ាងយកចិត្តទុកដាក់។ ក៏ប៉ុន្តែប្រសិនបើពុំដូចនោះទេ នឹងអសារបង់កម្លាំងចោលទទេៗហើយ។
លោកភារម្យបន្ត៖«ពេលខ្លះត្រូវពស់ចឹក ត្រូវថ្មភ្នំបាក់ធ្លាក់លើក៏មាន។ មិនមានផ្លូវទេ ចេះតែត្បុរ ហើយកាប់ឆ្ការរកទៅ។ ធ្លាប់មានបងប្អូនត្រូវរបួសក្បាល ដេរអស់ប្រាំ ប្រាំមួយថ្នេរ។ ទៅម្ដងៗ ដាក់អង្ករ១ការុង ឬច្រើនជាងនោះ ពេលខ្លះហូបអត់គ្រប់ផង។ ដើរព្រៃទាល់តែទៅជាមួយអ្នកស្និទ្ធស្នាល បើទៅជាមួយអ្នកមិនស្និទ្ធ ពេលមានបញ្ហាគេទៅចោលយើង»។
ចំណែកលោក ពុំ ស៊ីនិល វ័យ៤២ឆ្នាំ ក៏ជាអតីតអ្នកចូលព្រៃកាប់ដើមផ្កាអង្គាសីលដែរ។ ព្រៃដែលលោកចូលកាប់ គឺព្រៃភ្នំតាម៉ៅ។ ដៃបេះត្រួយលាស់ថ្មីបណ្ដើរ ហើយមាត់ចេះតែឆ្លើយឆ្លងបណ្ដើរ បុរសមាឌមាំរូបនេះនិយាយថា ប៉ុន្មានឆ្នាំមុនដើមផ្កាអង្គាសីលសម្បូរហើយធំៗ។ ប៉ុន្តែពេលនេះមានតែដើមតូចៗ ដែលពិបាកនឹងកាប់ យកមកថែឱ្យចេញផ្កាតាមតម្រូវការណាស់។ បន្ថែមពីនោះ ដើមផ្កាប្រភេទនេះ ពុំអាចធំទាន់ ដើម្បីកាប់បានរាល់ឆ្នាំឡើយ។ មានន័យថា បើកាលណាដើមផ្កានោះ ធ្លាប់បានកាប់ម្ដងហើយ នោះច្រើនឆ្នាំទៅមុខទៀត ទើបអាចកាប់បានម្ដងទៀត។
លោក ពុំ ស៊ីនិល
បន្ថែមលើផលលំបាកទាំងឡាយខាងលើ ការហាមប្រាមពីមេព្រៃ មិនឱ្យគាត់ចូលទៅកាប់ដើមផ្កាក្នុងព្រៃ ក៏ធ្វើឱ្យ លោក និល សម្រេចចិត្តបោះបង់របរនេះ ដោយបែរទៅទិញពីគេ យកមកលក់បន្តវិញ។ ហើយនេះគឺជាការបញ្ជាក់ របស់បុរសពាក់អាវយឺតស ស៊ីនិល៖«កាប់មិនសូវបានទេ ហើយត្រូវបង់ប្រាក់ឱ្យមេព្រៃទៀត។ ពេលបានផ្កាហើយ ពិបាកថែដើមឱ្យចេញផ្កា ព្រោះនៅស្រុកខ្ញុំខ្វះទឹក។ ដូច្នេះទិញពីគេស្រួលជាង»។
ដូចគ្នាដែរលោក អៀម ឆេន អាយុ២១ឆ្នាំក៏ធ្លាប់ចូលព្រៃភ្នំកាប់ដើមផ្កាដែរ។ ដំបូងឡើយលោកចូលព្រៃ ក្នុងខេត្តកំពង់ឆ្នាំង ដែលនៅជិតផ្ទះ។ ប៉ុន្តែយូរទៅព្រៃនោះរកដើមផ្កាមិនបានទៀតឡើយ ហើយលោកត្រូវធ្វើដំណើរចូលព្រៃភ្នំឆ្ងាយៗ ដើម្បីរកពួកវា។ មិនយូរប៉ុន្មាន លោកក៏បោះបង់មុខរបរនេះ ព្រោះតែផ្លូវកាន់តែឆ្ងាយ ហើយផ្កាកាន់តែខ្សត់។
បញ្ហាផ្សេងៗក៏មិនខុសពី អ្នកធ្លាប់មានពិសោធទាំងពីរខាងលើដែរ គឺការថែទាំងដើមផ្កា។ សម្រាប់លោក ឆេន វាពិតជារឿងពិបាកណាស់ ក្នុងការធ្វើឱ្យដើមចេញផ្កាបានល្អ។ មួយថ្ងៃអាចរកដើមផ្កាបានតែ២ ទៅ៣បាច់តូចៗប៉ុណ្ណោះ ហើយនៅពេលដែល លោកថែផ្កាមិនបានល្អទៀត ធ្វើឱ្យផ្កាទាំងនោះត្រូវបោះចោលទាំងអស់។
លោក អៀម ឆេន ពន្យល់៖«ដំបូងខ្ញុំចេះតែទៅរកតាមគេ។ ប៉ុន្តែនៅពេលដែលថែផ្កាមិនបានល្អ វាមិនចេញ ខ្ញុំក៏ឈប់ទៅកាប់ ហើយមកទិញគេស្រាប់វិញ។ ទិញពីគេចំណេញបន្តិចបន្តួច តែយ៉ាងហោចណាស់ យើងបានចំណូលខ្លះដែរ។ ធម្មតាខ្ញុំទៅជាមួយបងប្អូន បើទៅជាមួយអ្នកដទៃ ខ្ញុំខ្លាចកាប់មិនទាន់គេ។ ភាគច្រើនខ្ញុំជិះម៉ូតូទៅវិលល្ងាយ ព្រោះព្រៃនៅជិតផ្ទះ។ ប៉ុន្តែអ្នកខ្លះគេចង់បានច្រើន គេជិះគោយន្តទៅព្រៃភ្នំជ្រៅៗ ហើយគេទៅច្រើនថ្ងៃ»។
លោក ពុំ ស៊ីនិល
វិលមកការលក់ដើមផ្កាអង្គាសីល នៅក្នុងថ្ងៃចូលឆ្នាំចិននេះវិញ។ បុរសពាក់មួកនិងអាវប៉ារ៉ាដៃវែង ឈុំ ភារម្យ ត្រូវចេញដំណើរពីខេត្តកំពង់ឆ្នាំង អំឡុងម៉ោង១ទៀបភ្លឺ ដើម្បីដឹកដើមផ្កាអង្គាសីល យកមកលក់នៅរាជធានីភ្នំពេញ ឱ្យទាន់ម៉ោង៦ព្រឹកស្រាងៗ។
ត្រូវចំណាយពេលប្រមាណមួយថ្ងៃពេញ ទម្រាំលក់ផ្កាអស់ គាត់ត្រូវប្រញាប់ធ្វើដំណើរទៅស្រុកកំណើតវិញនៅម៉ោងប្រហែល៧យប់ ដើម្បីទៅយកផ្កាមកលក់សម្រាប់ថ្ងៃស្អែកទៀត។ លក់ផ្កាមុនថ្ងៃចូលឆ្នាំចិន រយៈពេល៣ថ្ងៃ គ្រួសាររបស់លោក ភារម្យ ដែលមានសមាជិកចំនួន៤នាក់ រួមជាមួយប្អូនៗ និងប្រពន្ធ ពួកគាត់តែងតែធ្វើបែបនេះ។ លោកថាក្នុងរដូវលក់ផ្កាអង្គាសីល គាត់មិនសូវបានសម្រាន្តឡើយ។ ឆ្លើយឆ្លងជាមួយខ្ញុំបណ្ដើរបុរសកសិកររូបនេះ ឆ្លៀតត្អូញត្អែរថា ខ្លួនងងុយក្នុងពេលកំពុងលក់ ប៉ុន្តែមិនអាចបិទភ្នែកបានឡើយ។
ភ្នែកចេះតែគន់មើលអ្នកដំណើរ ដែលជិះឡានម៉ូតូ ឬដើរតាមផ្លូវ មិនហ៊ានប្រហែស ព្រោះផ្កានៅសល់ច្រើនគួរសម បុរសវ័យប្រមាណ៤០ឆ្នាំរូបនេះ ទិញដើមផ្កាពីខេត្តពោធិ៍សាត់ ពីអ្នកដែលចុះទៅកាប់ផ្ទាល់។ ឆ្នាំនេះលោកយកមកលក់ប្រមាណ៥០ដុំ ដោយចំណាយលើថ្លៃដើមប្រហែល១លានរៀល។ ទោះជាយ៉ាងណា នៅឆ្នាំក្រោយលោក ភារម្យ ចង់ប្អូរពីការទិញផ្កាពីគេ បែរមករៀនបច្ចេកទេសផ្សាំដើមផ្កាវិញ ដែលលោកថា វាអាចនឹងធូរកម្លាំង និងចំណេញច្រើនជាង។
ឯលោក ស៊ីនិល ដែលមកពីស្រុកបាទី ត្រូវជួលឡានទៅទិញផ្កាអង្គាសីល ពីខេត្តពោធិ៍សាត់។ ឆ្នាំនេះលោកចាយទុនអស់ប្រមាណ៥០០ដុល្លារ។ ដ្បិតទៅទិញដើមពីគេក៏ពិតមែន តែបុរសមាឌមាំរូបនេះ ត្រូវការពេលថែទាំដើមឱ្យចេញផ្កាបានល្អ ប្រមាណ២០ថ្ងៃទៅកន្លះខែ ទម្រាំដល់ថ្ងៃដែលត្រូវលក់។ បើមានសំណាងដើមទាំងនោះចេញផ្កាល្អ ចំពេលតម្រូវការទីផ្សារ។ ប៉ុន្តែបើរាសីដាក់វិញ ដើមខ្លះមិនចេញផ្កា ឬដើមខ្លះត្រូវចេញផ្កាមុនកាលកំណត់។
ឈរនៅលើគម្របប្រឡាយលូ ជិតផ្សារបឹងត្របែក ជាទីតាំងលក់ផ្ការបស់ខ្លួន លោក ស៊ីនិល បន្ថែម៖«ផ្កានេះពិបាកធ្វើ ព្រោះវាអាស្រ័យលើអ្នកធ្វើ បើមានរាសីខ្ពស់ ផ្កាក៏ចេញល្អដែរ។ អ្នកទិញដូចគ្នា បើមានរាសីល្អ ផ្កាក៏ចេញនិងរីកល្អ។ ពេលទិញពីគេ ត្រូវតែមើលដើមណា ដែលមានគ្រាប់ផ្កាច្រើន។ មួយគ្រាប់វាបំបែកចេញមក អាចមានដល់១២គ្រាប់ក៏មាន។ កន្លះខែនេះខ្ញុំមិនសូវបានដេកទេ នៅខំថែទឹកវា។ បើក្ដៅខ្លាំង ត្រូវបាញ់ទឹកច្រើនដង ប៉ុន្តែបើផ្កាវាធំៗហើយ យើងបន្ថយទឹកវិញ កុំឱ្យវារីកមុនកាលកំណត់។ ពេលខ្លះវាចេញលឿន រីកអស់មិនបានលក់ក៏មាន»៕