អន្តរជាតិ
ឥណ្ឌូណេស៊ីសុំឲ្យមានការបង្រួបបង្រួមរដ្ឋអាស៊ាន ដើម្បីដោះស្រាយជម្លោះសមុទ្រចិនជាមួយមហាយក្សចិន
28, Apr 2017 , 9:39 pm
រូបភាព៖ ហ្វេសប៊ុកផ្លូវការរបស់ប្រធានាធិបតីឥណ្ឌូណេស៊ី Joko Widodo
×![]()
ប្រមុខរដ្ឋឥណ្ឌូណេស៊ីលោក ចូកូ វីដូដូ (Joko Widodo) បានអំពាវនាវទៅកាន់បណ្តាសមាជិកអាស៊ានទាំងអស់ឲ្យប្រកាន់ជំហររួមគ្នាលើបញ្ហាជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូងដើម្បីឈានទៅតតាំងជាមួយមហាយក្សចិន។ នេះជាសារមួយពីបងធំអាស៊ានដែលចង់ឲ្យមានការរួបរួមគ្នារវាងសមាជិកអាស៊ានទាំង ១០ មុនពេលដែលកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានលើកទី៣០មកដល់។
ក្នុងបទសម្ភាសន៍ជាមួយសារព័ត៌មាន ABS-CBN នៅថ្ងៃសុក្រទី ២៨ មេសា ប្រធានាធិបតីឥណ្ឌូណេស៊ី ចូកូ វីដូដូ បានថ្លែងថា បញ្ហាជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូងត្រូវតែដោះស្រាយឲ្យបានឆាប់ ដោយរដ្ឋអាស៊ានទាំងអស់ត្រូវតែរួបរួមសាមគ្គីគ្នាជាធ្លុងមួយនិងមានជំហររួមគ្នា។
លោក វីដូដូ បានថ្លែងដូច្នេះ៖« សមុទ្រចិនខាងត្បូងជាបញ្ហាមួយក្នុងចំណោមបញ្ហាជាច្រើនដែលយើងត្រូវដោះស្រាយឲ្យបានឆាប់រហ័ស។ កាលពីប្រជុំលើកមុន វានៅមានបញ្ហាចម្រូងចម្រាសនិងការយល់ឃើញខុសគ្នាច្រើនរវាងបណ្តារដ្ឋអាស៊ានទាំង១០»។
១. អាស៊ានត្រូវមានជំហររួមគ្នាសិនចាំទៅជជែកជាមួយចិន
ប្រមុខរដ្ឋឥណ្ឌូណេស៊ីនេះមើលឃើញផងដែរថា ការជជែកពិភាក្សាប្រឹក្សាយោបល់រវាងអាស៊ានិងចិនពិតជាសំខាន់ដែលជួយលើកស្ទួយការកសាងទំនុកចិត្តរវាងគ្នានិងគ្នា។ ហើយវារឹតតែសំខាន់ដែលអាស៊ានត្រូវត្រៀមខ្លួនដោយបង្កើតគោលជំហរដូចគ្នាលើបញ្ហាធំៗដូចជាសមុទ្រចិនខាងត្បូង មុនឈានទៅនិយាយជាមួយចិន។
« ខ្ញុំគិតថាយើងត្រូវមានជំហររួមគ្នា។ អ្វីដែលសំខាន់បំផុតគឺផ្ទៃក្នុងអាស៊ានត្រូវតែមានការឯកភាពគ្នាជារួមលើបញ្ហានេះ។ បន្ទាប់មកទៀតយើងអាចចាប់ផ្តើមជជែកពិភាក្សាជាមួយចិនបានហើយ»។ នេះជាការបញ្ជាក់របស់លោក ចូកូ វីដូដូ។
សម្តីរបស់លោក ចូកូ វីដូដូ ជាសារមួយដ៏សំខាន់ដែលមាននគោលដៅបង្រួបបង្រួមអាស៊ាន ស្របពេលដែលកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានលើកទី៣០ ជិតមកដល់នោះ។ វាជាយុទ្ធសាស្ត្រតែមួយគត់ដែលអាចឲ្យអាស៊ានរក្សាបានទម្ងន់ក្នុងការចរចាជាមួយចិននៅពេលខាងមុខ។
គួរបញ្ជាក់បន្តិចថា រយៈពេលជាច្រើនទសវត្សរ៍មកហើយ ជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូងនៅតែជាបញ្ហាចម្រូងចម្រាសនិងគ្រោះថ្នាក់សម្រាប់តំបន់ទាំងមូល ព្រោះភាគីពាក់ព័ន្ធបន្តទាមទារយកចំណែករៀងខ្លួនក្នុងដែនជម្លោះ។ ចំណែកប្រទេសធំដូចចិននោះបានបន្តគម្រោងវាតទីយកតំបន់ជម្លោះដោយសាងសង់កោះសិប្បនិម្មិតជាបន្តបន្ទាប់និងធ្វើយោធូបនីយកម្មតំបន់ជម្លោះដើម្បីបម្រើប្រយោជន៍យោធាថែមទៀតផង។
ប៉ុន្តែជម្លោះនេះបានធ្វើឲ្យសមាជិកអាស៊ានបែកខ្ញែកគ្នា ព្រោះខ្លះមានជាប់ជម្លោះខ្លះទៀតមិនជាប់ជម្លោះ។ ហើយប្រទេសដូចជាកម្ពុជានិងឡាវ សុទ្ធសឹងតែជារដ្ឋដែលមានទំនាក់ទំនងល្អក្នុងនាមជាសម្ព័ន្ធមិត្តជាមួយចិនថែមទៀតផង។ គេចោទថា ប្រទេសទាំងពីរជាអ្នកចាំ រារាំងរាល់ការបង្កើតជំហររឹងត្អឹងដើម្បីជជែកជាមួយចិនក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាជម្លោះសមុទ្រនេះ។
ចំណែករដ្ឋមួយចំនួនទៀតដែលមានជម្លោះផ្ទាល់ជាមួយចិនជាពិសេសហ្វីលីពីននោះបន្តជំរុញឲ្យអាស៊ានប្រកាន់ជំហររួមដើម្បីតតាំងជាមួយចិន។ ហើយហ្វីលីពីនជំនាន់ប្រធានាធិបតី Benigno Aquino នេះក៏បានសម្រេចដាក់បណ្តឹងទៅកាន់តុលាការមជ្ឈត្តការអន្តរជាតិក្រុងឡាអេថែមទៀតកាលពីឆ្នាំ ២០១៣ដើម្បីប្រឆាំងចិន ហើយតុលាការបានចេញសាលក្រមមួយគាំទ្រហ្វីលីពីន និងទាត់ចោលការទាមទារដែនទឹកក្នុងដែនជម្លោះស្ទើរតែទាំងស្រុងដោយផ្អែកតាមកត្តាប្រវត្តិសាស្ត្ររបស់ចិនថែមទៀតផង។
២.ឥណ្ឌូណេស៊ីមិនហ៊ានរិះគន់ហ្វីលីពីនដែលងាកទៅរកចិន
យ៉ាងណាក៏ដោយចុះ ពេលប្រធានាធិបតី Rodrigo Duterte ឡើងកាន់តំណែង រដ្ឋាភិបាលក្រុងម៉ានីលផ្លាស់ប្តូរជំហររបស់ខ្លួន ១៨០ដឺក្រេ ដោយត្រឡប់ទៅស្តារទំនាក់ទំនងជាមួយក្រុងប៉េកាំងវិញនិងប្រកាសថាខ្លួនចង់ចរចាទ្វេភាគីជាមួយចិនលើបញ្ហាជម្លោះនេះ។ Duterte បានអះអាងថា គោលនយោបាយការបរទេសរបស់លោកជាគោលនយោបាយឯករាជ្យនិងអព្យាក្រឹត្រមិនរណបអ្នកណាថែមទៀត។
ពេលសាកសួររឿងនយោបាយរបស់លោក Rodrigo Duterte ចំពោះចិនអាចប៉ះពាល់ដល់អាស៊ានឬអត់ លោក ចូកូ វីដូដូ មិនបានបកស្រាយឬមានយោបល់អ្វីឡើយ។ លោកគ្រាន់តែបញ្ជាក់ថា អ្វីដែលលោកនិយាយគ្រាន់តែជាសារចូលរួមបង្រួបបង្រួមអាស៊ានតែប៉ុណ្ណោះ ហើយលោកក៏កត់សម្គាល់ផងដែរថា ប្រទេសផ្សេងគ្នាមានគោលនយោបាយការបរទេសផ្សេងគ្នា។
«គ្រប់ប្រទេសទាំងអស់មានគោលនយោបាយខុសគ្នា។ ខ្ញុំគិតថា ប្រធានាធិបតី Duterte បានសម្រេចចិត្តច្បាស់លាស់សម្រាប់ការបង្កើតគោលនយោបាយការបរទេសសម្រាប់ហ្វីលីពីន។ នៅឥណ្ឌូណេស៊ី យើងក៏មានគោលនយោបាយផ្ទាល់ខ្លួនដែរ។ យើងមិនមានគោលនយោបាយរួមសម្រាប់ប្រទេសទាំងអស់ទេ»។
តាំងពីដើមមក ក្នុងនាមជាបងធំអាស៊ាន ឥណ្ឌូណេស៊ីមិនសូវញរញើតមហាយក្សចិនឡើយកន្លងមក។ រដ្ឋអាស៊ានមួយនេះបន្តបង្ក្រាបទូកនេសាទចិននិងបាញ់កម្ទេចទូកនេសាទខុសច្បាប់យ៉ាងចាស់ដៃ។ ឥណ្ឌូណេស៊ីស្ថិតនៅក្នុងជម្លោះជាមួយចិនដែរលើកោះ Natunas ដែលជាកោះដែលស្ថិតនៅតំបន់ដាច់ស្រយាលតែសម្បូរធនធានធម្មជាតិនិងត្រី។ រដ្ឋាភិបាលក្រុងហ្សាការតាក៏មិនរារែកពង្រាយនាវាចម្បាំងនិងយន្តហោះទៅការពារកោះខ្លួនឡើយ ហើយរដ្ឋាភិបាលនេះក៏ត្រៀមបញ្ជូននាវាចម្បាំង មីស៊ីល និងយន្តហោះចម្បាំងបន្ថែមទៀតដែរទៅកាន់កោះខាងលើ៕
ក្នុងបទសម្ភាសន៍ជាមួយសារព័ត៌មាន ABS-CBN នៅថ្ងៃសុក្រទី ២៨ មេសា ប្រធានាធិបតីឥណ្ឌូណេស៊ី ចូកូ វីដូដូ បានថ្លែងថា បញ្ហាជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូងត្រូវតែដោះស្រាយឲ្យបានឆាប់ ដោយរដ្ឋអាស៊ានទាំងអស់ត្រូវតែរួបរួមសាមគ្គីគ្នាជាធ្លុងមួយនិងមានជំហររួមគ្នា។
លោក វីដូដូ បានថ្លែងដូច្នេះ៖« សមុទ្រចិនខាងត្បូងជាបញ្ហាមួយក្នុងចំណោមបញ្ហាជាច្រើនដែលយើងត្រូវដោះស្រាយឲ្យបានឆាប់រហ័ស។ កាលពីប្រជុំលើកមុន វានៅមានបញ្ហាចម្រូងចម្រាសនិងការយល់ឃើញខុសគ្នាច្រើនរវាងបណ្តារដ្ឋអាស៊ានទាំង១០»។
១. អាស៊ានត្រូវមានជំហររួមគ្នាសិនចាំទៅជជែកជាមួយចិន
ប្រមុខរដ្ឋឥណ្ឌូណេស៊ីនេះមើលឃើញផងដែរថា ការជជែកពិភាក្សាប្រឹក្សាយោបល់រវាងអាស៊ានិងចិនពិតជាសំខាន់ដែលជួយលើកស្ទួយការកសាងទំនុកចិត្តរវាងគ្នានិងគ្នា។ ហើយវារឹតតែសំខាន់ដែលអាស៊ានត្រូវត្រៀមខ្លួនដោយបង្កើតគោលជំហរដូចគ្នាលើបញ្ហាធំៗដូចជាសមុទ្រចិនខាងត្បូង មុនឈានទៅនិយាយជាមួយចិន។
« ខ្ញុំគិតថាយើងត្រូវមានជំហររួមគ្នា។ អ្វីដែលសំខាន់បំផុតគឺផ្ទៃក្នុងអាស៊ានត្រូវតែមានការឯកភាពគ្នាជារួមលើបញ្ហានេះ។ បន្ទាប់មកទៀតយើងអាចចាប់ផ្តើមជជែកពិភាក្សាជាមួយចិនបានហើយ»។ នេះជាការបញ្ជាក់របស់លោក ចូកូ វីដូដូ។
សម្តីរបស់លោក ចូកូ វីដូដូ ជាសារមួយដ៏សំខាន់ដែលមាននគោលដៅបង្រួបបង្រួមអាស៊ាន ស្របពេលដែលកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានលើកទី៣០ ជិតមកដល់នោះ។ វាជាយុទ្ធសាស្ត្រតែមួយគត់ដែលអាចឲ្យអាស៊ានរក្សាបានទម្ងន់ក្នុងការចរចាជាមួយចិននៅពេលខាងមុខ។
គួរបញ្ជាក់បន្តិចថា រយៈពេលជាច្រើនទសវត្សរ៍មកហើយ ជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូងនៅតែជាបញ្ហាចម្រូងចម្រាសនិងគ្រោះថ្នាក់សម្រាប់តំបន់ទាំងមូល ព្រោះភាគីពាក់ព័ន្ធបន្តទាមទារយកចំណែករៀងខ្លួនក្នុងដែនជម្លោះ។ ចំណែកប្រទេសធំដូចចិននោះបានបន្តគម្រោងវាតទីយកតំបន់ជម្លោះដោយសាងសង់កោះសិប្បនិម្មិតជាបន្តបន្ទាប់និងធ្វើយោធូបនីយកម្មតំបន់ជម្លោះដើម្បីបម្រើប្រយោជន៍យោធាថែមទៀតផង។
ប៉ុន្តែជម្លោះនេះបានធ្វើឲ្យសមាជិកអាស៊ានបែកខ្ញែកគ្នា ព្រោះខ្លះមានជាប់ជម្លោះខ្លះទៀតមិនជាប់ជម្លោះ។ ហើយប្រទេសដូចជាកម្ពុជានិងឡាវ សុទ្ធសឹងតែជារដ្ឋដែលមានទំនាក់ទំនងល្អក្នុងនាមជាសម្ព័ន្ធមិត្តជាមួយចិនថែមទៀតផង។ គេចោទថា ប្រទេសទាំងពីរជាអ្នកចាំ រារាំងរាល់ការបង្កើតជំហររឹងត្អឹងដើម្បីជជែកជាមួយចិនក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាជម្លោះសមុទ្រនេះ។
ចំណែករដ្ឋមួយចំនួនទៀតដែលមានជម្លោះផ្ទាល់ជាមួយចិនជាពិសេសហ្វីលីពីននោះបន្តជំរុញឲ្យអាស៊ានប្រកាន់ជំហររួមដើម្បីតតាំងជាមួយចិន។ ហើយហ្វីលីពីនជំនាន់ប្រធានាធិបតី Benigno Aquino នេះក៏បានសម្រេចដាក់បណ្តឹងទៅកាន់តុលាការមជ្ឈត្តការអន្តរជាតិក្រុងឡាអេថែមទៀតកាលពីឆ្នាំ ២០១៣ដើម្បីប្រឆាំងចិន ហើយតុលាការបានចេញសាលក្រមមួយគាំទ្រហ្វីលីពីន និងទាត់ចោលការទាមទារដែនទឹកក្នុងដែនជម្លោះស្ទើរតែទាំងស្រុងដោយផ្អែកតាមកត្តាប្រវត្តិសាស្ត្ររបស់ចិនថែមទៀតផង។
២.ឥណ្ឌូណេស៊ីមិនហ៊ានរិះគន់ហ្វីលីពីនដែលងាកទៅរកចិន
យ៉ាងណាក៏ដោយចុះ ពេលប្រធានាធិបតី Rodrigo Duterte ឡើងកាន់តំណែង រដ្ឋាភិបាលក្រុងម៉ានីលផ្លាស់ប្តូរជំហររបស់ខ្លួន ១៨០ដឺក្រេ ដោយត្រឡប់ទៅស្តារទំនាក់ទំនងជាមួយក្រុងប៉េកាំងវិញនិងប្រកាសថាខ្លួនចង់ចរចាទ្វេភាគីជាមួយចិនលើបញ្ហាជម្លោះនេះ។ Duterte បានអះអាងថា គោលនយោបាយការបរទេសរបស់លោកជាគោលនយោបាយឯករាជ្យនិងអព្យាក្រឹត្រមិនរណបអ្នកណាថែមទៀត។
ពេលសាកសួររឿងនយោបាយរបស់លោក Rodrigo Duterte ចំពោះចិនអាចប៉ះពាល់ដល់អាស៊ានឬអត់ លោក ចូកូ វីដូដូ មិនបានបកស្រាយឬមានយោបល់អ្វីឡើយ។ លោកគ្រាន់តែបញ្ជាក់ថា អ្វីដែលលោកនិយាយគ្រាន់តែជាសារចូលរួមបង្រួបបង្រួមអាស៊ានតែប៉ុណ្ណោះ ហើយលោកក៏កត់សម្គាល់ផងដែរថា ប្រទេសផ្សេងគ្នាមានគោលនយោបាយការបរទេសផ្សេងគ្នា។
«គ្រប់ប្រទេសទាំងអស់មានគោលនយោបាយខុសគ្នា។ ខ្ញុំគិតថា ប្រធានាធិបតី Duterte បានសម្រេចចិត្តច្បាស់លាស់សម្រាប់ការបង្កើតគោលនយោបាយការបរទេសសម្រាប់ហ្វីលីពីន។ នៅឥណ្ឌូណេស៊ី យើងក៏មានគោលនយោបាយផ្ទាល់ខ្លួនដែរ។ យើងមិនមានគោលនយោបាយរួមសម្រាប់ប្រទេសទាំងអស់ទេ»។
តាំងពីដើមមក ក្នុងនាមជាបងធំអាស៊ាន ឥណ្ឌូណេស៊ីមិនសូវញរញើតមហាយក្សចិនឡើយកន្លងមក។ រដ្ឋអាស៊ានមួយនេះបន្តបង្ក្រាបទូកនេសាទចិននិងបាញ់កម្ទេចទូកនេសាទខុសច្បាប់យ៉ាងចាស់ដៃ។ ឥណ្ឌូណេស៊ីស្ថិតនៅក្នុងជម្លោះជាមួយចិនដែរលើកោះ Natunas ដែលជាកោះដែលស្ថិតនៅតំបន់ដាច់ស្រយាលតែសម្បូរធនធានធម្មជាតិនិងត្រី។ រដ្ឋាភិបាលក្រុងហ្សាការតាក៏មិនរារែកពង្រាយនាវាចម្បាំងនិងយន្តហោះទៅការពារកោះខ្លួនឡើយ ហើយរដ្ឋាភិបាលនេះក៏ត្រៀមបញ្ជូននាវាចម្បាំង មីស៊ីល និងយន្តហោះចម្បាំងបន្ថែមទៀតដែរទៅកាន់កោះខាងលើ៕
Tag:
Joko Widodo
Rodrigo Duterte
អាស៊ាន
ឥណ្ឌូណេស៊ី
ហ្វីលីពីន
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
